Fot. Internet
Pałac Rzewuskich-Lanckorońskich w Rozdole był niegdyś jednym z najbogatszych majątków w Galicji, położonym pośrodku 6-hektarowego parku z egzotyczną roślinnością. W czasie I i II wojny światowej jego cenne zbiory, na które składały się światowej sławy dzieła sztuki, zostały splądrowane, a to, co zostało, pospiesznie wywiezione za granicę. Władze sowieckie przekształciły luksusowy pałac w sanatorium, które ostatecznie popadło w ruinę.
Ukraiński Fundusz Mienia Państwowego niedawno sprzedał zabytek został jego nowym właścicielem i co planuje robić w tym miejscu. Pałac Rzewuskich-Lanckorońskich znajduje się przy ulicy Hruszewskiego w miejscowości Rozdił. Ten zabytek architektury, zbudowany w 1740 roku, od czasów sowieckich stał się sanatorium. W połowie czerwca Fundusz Mienia Państwowego wystawił na aukcję budynki z ceną wywoławczą 6,9 mln hrywien.
Budynki główne i lecznicze dawnego sanatorium o powierzchni około 4000 m2, klub o powierzchni 1308 m2 budynek gospodarczy, warsztat i pralnia, magazyn, dwa garaże i kotłownia pokój został wystawiony na sprzedaż. Wszystkie te budynki znajdują się na działce o powierzchni 6,5 ha, która w rzeczywistości jest parkiem.
Do licytacji przystąpiło pięciu uczestników początkowo zwycięstwo odniósł Ukrpromresurs-2008, który za całość zaoferował nieco ponad 20 mln hrywien. Jednak później okazało się, że firma odmówiła zawarcia umowy sprzedaży, więc zwycięzcą został „MZ Odeska”, który był gotów zapłacić za całą nieruchomość 13,3 mln hrywien.
Pewnego dnia szef LOWA Maksym Kozycki odwiedził Rozdil wraz z nowym właścicielem dokonał przeglądu starego domu. Według niego zarówno pomnik, jak i wszystkie inne obiekty oraz teren parku wymagają kompleksowej rewitalizacji. Nowy właściciel obiecuje odnowić i wetchnąć nowe życie w to miejsce.
Niestety poprzedni właściciel nie był w stanie odrestaurować budynku. W 2017 roku Prokuratura Obwodu Lwowskiego zwróciła zabytek państwu. Nowy właściciel pałacu, firma inwestycyjna EFI Group, obiecuje go odrestaurować. Inwestor Ihor Liski zaznaczył, że firma planuje nie tylko odrestaurowanie pałacu, ale także stworzenie projektu, który przyczyni się do rozwoju lokalnej gospodarki i zasilenia budżetu Rozdola” – zaznaczył szef Lwowskiej Wojskowej Administracji Wojskowej.
Dodał, że nowy właściciel nie zdecydował jeszcze, co dokładnie chciałby zobaczyć w odrestaurowanym zamku. Możliwe opcje to stworzenie nowoczesnego ośrodka rehabilitacji personelu wojskowego, otwarcie prywatnej szkoły w stylu angielskim czy pięciogwiazdkowego hotelu.
Historia pałacu
Pałac Rzewuskich-Lanckorońskich w Rozdole w obwodzie lwowskim powstał w 1740 roku w stylu francuskiego renesansu kosztem polskiego szlachcica Michała Rzewuskiego. W latach dwudziestych XIX wieku stał się własnością rodu Lanckorońskich, który częściowo przebudował majątek. Ta rodzina posiadała go do początku II wojny światowej.
Wewnątrz budynku znajdowało się około 60 pomieszczeń wypełnionych obrazami znanych artystów, porcelaną i innymi dziełami sztuki oraz antykami. Mieściła się w nim jedna z najbogatszych ówczesnych bibliotek, licząca 20 000 woluminów.
Z zewnątrz terytorium zostało ozdobione starożytnymi rzeźbami przywiezionymi z różnych krajów świata. Czyli był to jeden z najbogatszych majątków w Galicji, bo Karol Lanckoroński był znanym kolekcjonerem. Jego kolekcja dzieł sztuki dorównywała kolekcji samego cesarza Franciszka Józefa.
W czasie pierwszej wojny światowej pałac został częściowo splądrowany, kosztowności Lańckorońscy zdążyli wywieźć w przededniu drugiej wojny światowej. Z nadejściem Sowietów najcenniejsze antyki skradziono i wywieziono do Ermitażu. To co pozostało drogą rabunku wywieziono do Odeskiego Muzeum Archeologicznego, Drohobyckiego Muzeum Historycznego i kolekcji zamku oleskiego.
Ciekawostką jest, że poszukiwaniem rzeźb, których na Ukrainie zachowało się zaledwie kilka, zajął się dyrektor Lwowskiej Galerii Sztuki Borys Woźnicki. Udało mu się jednak odnaleźć tylko dwie rzeźby, z których jedna pochodzi z II wieku n.e., drugi – w połowie XVI wieku. Ostatnia to figurka z brązu „Putto z delfinem”, którą wykonał nauczyciel Leonarda da Vinci, Andrea del Verrocchio.
Rzeźba „Putto z delfinem” została znaleziona w punkcie skupu złomu, obecnie jest eksponowana w Pałacu Potockich we Lwowie. Koszt tego dzieła sztuki szacuje się na 40 milionów dolarów.
Park, pośrodku którego znajduje się pałac, jest włączony do systemu rezerwatów przyrody Ukrainy. Został założony na początku XVIII wieku. Zaczęły tu rosnąć rzadkie egzotyczne rośliny: metasekwoja chińska, miłorząb dwuklapowy, bez japoński, sosna Weymouth, rzadkie odmiany dębu. Na terenie parku znajdowały się również cztery szklarnie.
W czasach sowieckich pałac Rzewuskiego-Lanckorońskiego zamieniono w sanatorium. Po ogłoszeniu niepodległości Ukrainy obiekt został przekazany Ukrprofozdoronytsi a w 2004 roku sprzedany w prywatne ręce. Mieszkańcy Rozdołu oskarżyli nowych właścicieli o grabież wnętrz pałacu, jednak sprawa nie została doprowadzona do końca.
W 2017 roku Sąd Najwyższy podjął decyzję o przywróceniu pałacu państwu, w 2022 roku został przekazany w zarząd Funduszu Mienia Państwowego.
Słowo Polskie za: portal.lviv.ua, 22 sierpnia 2023 r.
