Fot. Internet
Informacja przedstawiona poniżej może stać się źródłem wiedzy o pochodzeniu znanych w Polsce poetów i pisarzy. Oni wszyscy urodzili się i zrobili swoje pierwsze kroki na Podolu wschodnim.
Grek Leonard Erasmus Józef (1814, wieś Głuchowce, powiatu machnowieckiego – 1860, miasto Niemirów) – artysta i pisarz. Uczeń Gimnazjum Podolskiego. Właściciel majątku w Bezimiennym powiatu machnowieckiego (później berdyczowskiego).
Groza Aleksander Karol (1807, wieś Zakrynyczcza powiatu tarasczańskiego – 1875, wieś Hałaimhorodok powiatu berdyczowskiego) – poeta, dramaturg, redaktor i wydawca. Uczył się w Szkole Bazyliańskiej w Humaniu (1816-1819) i Gimnazjum Podolskim (1819-1826). Wyższe wykształcenie zdobył na Uniwersytecie Wileńskim, w latach 1829/1930 studiował na Uniwersytecie Derpckim (Tartu, Estonia) jako wolny student. Przedstawiciel „szkoły ukraińskiej” w literaturze polskiej. Jego poetyckie opowieści, pieśni, dumki i legendy stworzone były w romantycznym ukraińskim duchu ludowym. Redagował i wydawał almanachy noworoczne „Rusałka” w Wilnie w latach 1838-1842 oraz „Grosz wdowi” w Kijowie w latach 1849-1850, w których publikował dzieła pisarzy z Wileńszczyzny i Ukrainy. Był jednym z organizatorów (1859) i kierowników spółki zajmującej się kolportażem książek po niskich cenach wśród ludności Żytomierza.
Groza Jerzy (1809-?, Saint-Denis) – powstaniec. Uczeń Gimnazjum Podolskiego, później na rosyjskiej służbie wojskowej. Uczestnik wojny rosyjsko-tureckiej 1828-1829, dosłużył się do rangi oficera. Brał udział w powstaniu listopadowym w szeregach powstańców podolskich, w oddziale R. Dzierżka stanął na czele kawalerii. Po klęsce powstania wyemigrował do Francji, gdzie uczył się produkować cukier w cukrowni w Saint-Denis (blisko Orleanu), którą zarządzał polski emigrant Z. Chaborski. Zmarł tam w wyniku wypadku.
Groza Pius (? – ok. 1851, Jenisejsk) – powstaniec. Uczeń Gimnazjum Podolskiego, później na rosyjskiej służbie wojskowej. Uczestnik wojny rosyjsko-tureckiej 1828-1829, dosłużył się do rangi oficera. Brał udział w powstaniu listopadowym w szeregach powstańców podolskich, stanął na czele piechoty w oddziale R. Dzierżka. Później wyemigrował do Francji i poświęcił się muzyce i literaturze. W 1848 wyjechał na Węgry, gdzie brał udział w walce narodowo-wyzwoleńczej. Ranny wrócił do Galicji, skąd został przekazany władzom rosyjskim. Po kilkumiesięcznym uwięzieniu w twierdzy kijowskiej został skazany na 20 lat osiedlenia w Jenisejsku.
Groza Sylwester (1793, Międzybórz – 1849, wieś Bezimenne powiatu berdyczowskiego) – pisarz, uczeń szkoły bazylianów w Humaniu (1802-1809) i szkoły powiatowej w Winnicy. Praktykę prawniczą zakończył u prawnika Zawadzkiego w Winnicy, odtąd do ok. 1819 r. pracował jako adwokat w Kamieńcu-Podolskim. Przedstawiciel „szkoły ukraińskiej” w literaturze polskiej. Publikował artykuły i powieści w almanachu noworocznym „Rusałka” i czasopiśmie „Athenaeum”, oddzielnie zostały wydane „Powieści podolsko-ukraińskie” w 2 tomach (Wilno, 1842), „Pamiątki i wspomnienia rozmaite” (Wilno, 1848) i inne. Autor prac „Opisanie mogił i innych starożytności pow. machnowieckiego”, „Rimembranza”, t. 1, Wilno, 1843).
Przygotowała Lidia Baranowska za: Wiktoria Kołesnik, Szkolnictwo Podola pod koniec XVIII – pocz. XIX wieku, 22 kwietnia 2024 r.
