Minaret uwieńczony figurą Matki Bożej z Gdańska. Fot. Redakcja
Przez bramkę tryumfalną, wybudowaną przez biskupa Krasińskiego (od r. 1760 do 1790) na powitanie króla Stanisława Augusta w r. 1781. wchodzi się na plac katedralny.
Katedra i diecezja kamieniecka powstała w końcu XIV wieku (formularz kancelarii papieskiej z czasów papieża Urbana po 1380 r. Kapituła zaś powstała w 1454 r. za czasów biskupa Łabuńskiego).
Kościół katedralny pierwotnie był drewniany, murowary zaś trójnawowy wzniesiony został w końcu XV wieku. Następnie około połowy XVI wieku dobudowane zostały kaplice pod wezwaniem Przenajśw. Sakramentu i Pocieszenia.
Na początku XVIII w. przebudowano prezbiterjum. Po 1672 r. Turcy przerobili kościół na meczet. A po ustąpieniu ich konsekrowany przez biskupa sufragana Jana Dłużewskiego w r. 1699.
Ostatnio w XVIII w. została dobudowana zakrystja, a w połowie XIX w. kruchta gotycka. Ostatnia restauracja odbyła się po pożarze w 1862 r. Obecnie dokonywana iest częściowa restauracja świątyni wewnątrz, kosztem byłego proboszcza ks. P. Mańkowskiego.
Front, czyli facjatę przebudowano w r. 1754 kosztem biskupa Mikołaja Dembowskiego (1743 do 1757 r.), o czym świadczy tablica z herbem umieszczona nade drzwiami.
Lewej strony frontu dotyka minaret wystawiony przez Turków. Ma on wewnątrz 139 stopni schodowych, wysokość jego wynosi do 70 łokci Na pamiątkę odebrania miasta od Turków biskup Mikołaj Dembowski wystawił na szczycie minaretu posąg Matki Boskiej 5 łokci wysokości, ze spiżu, odlany w Gdańsku.
Na ciosach, minaretu wyryty następujący napis: „Virgini Mari Deipariae Iminaculatae Urbs protectrici eflingiem hanc pro suo et gregis sui conciliando auxilio. Nicolaus de Stemate jelitarum Dembowski Episcopus Camenecensis”.
Słowo Polskie za: Prusiewicz, Aleksander (1878-1941), Kamieniec Podolski : szkic historyczny, Polona, 1915, 27 grudnia 2023 r.
