Więcej szczegółów
Wacław Pawliszak, Potyczka w drodze – potyczka konfederatów barskich z Rosjanami, olej
Pod Podhajcami, 29 kwietnia 1768. Uniwersał i ordynans marszałka konfederacyi województwa bracławskiego do województwa kijowskiego i ruskiego.
Joachim Karol z Złotego Potoka na Moraffie, Bolechowie Potocki, podczaszy w. k. litewskiego, trembowelski etc. starosta, rotmistrz znaku pancernego generałleutnant chef regimentu kawaleryi wojsk koronnych, kawaler orderu Orła Białego, województwa bracławskiego marszałek konfederacki, kijowskiego, ruskiego, wołyńskiego, podolskiego, bracławskiego, czerniechowskiego województw skonfederowanych rycerstwa i wojsk utriusque authoramenti generalny regimentarz, przymuszony potrzebą nieochybną ku ratunkowi upadającej wiary św. katolickiej rzymskiej nierozdzielnie z wolnością w narodzie naszym panującej, tudzież ordynansem JWIMci p. Michała Krasińskiego podkomorzego województwa mazowieckiego ziemi rożańskiej, marszałka konfederackiego do akt koronnych per oblatam podanym, wiadomo czynię tym uniwersałem i ordynansem pp. senatorom duchownym utriusque ritus i świeckim ministrom status et belli urzędnikom koronnym wojewódzkim ziemiańskim i powiatowym, wojskom utriusque authoramenti całemu rycerstwu województw kijowskiego, ruskiego, podolskiego, bracławskiego, czerniechowskiego, kochającym Boga, wiarę i wolność.
Gdy mnie wiara rzymska i wolny narodu zewnętrznego pobudek jako katolika i szlachcica do obrony niedopuścić wydrzeć natężonej chciwości te dwa dary najszacowniejsze powinnym czynią, przekonany jestem u siebie przez wzgląd na Boga, wiarę i wolność narodową łączyć się najściślejszym węzłem z jej obrońcami, pewnym będąc, iż nie znajdę tak nielitościwego krajowego obywatela, któryby z winności religii katolickiej wypiastowany na łonie wolności swej ojczyzny, tymi darami od Boga nadanymi tchnący i żyjący, dozwalał w swym obumierać sercu.
Wam przezacnym mężom i rycerzom nieodstępnym obrońcom wiary i Boga i jego kościoła rzymskiego gorliwym o wolność bohaterom nie przywodzę tragicznych nieszczęśliwości narzutem gwałtownych praw uskutkowanych Chrystusa Pana strukturę Kościół Boży i filar jego wolność narodu w gruzy i popiół obracających, nie przywodzę tego tragicznego postępku i gwałtowności woli, które nam z pośrodku wnętrzności ojczyzny z obrad sejmowych warszawskich kuźnicy praw naszych podobieństwem odejmując żyjącemu człowiekowi duszę z widocznem poniżeniem praw narodu dwóch biskupów, hetmana oraz senatora i posła podolskiego, te gromy straszne na nieprzyjaciół kościoła rzymskiego wiary i wolność w przepaścistej pogrążyła niewoli.
Znacie to i widzicie wszystkie stany Rzeczpospolitej, że póki Bóg i sumienie kołacze do serc waszych, by się niespóźnienie brali do wiadomości podaję, że na zjeździe obrad w mieście Podhajcach w ziemi halickiej województwie ruskiem sytuowanem właściwi w Chrystusie Panu kościoła rzymskiego jegomościowie i urodzeni rodowita szlachta, duchowni i świeccy z województwa kijowskiego, ruskiego, wołyńskiego, podolskiego, bracławskiego i czerniechowskiego zgromadzeni i zgromadzić się mający wpatrzywszy się w uniwersał z ordynansem Krasińskiego podkomorzego ziemi rożańskiej marszałka konfederacyi mnie dany, wielbiąc dzieło Boskie rozciągającą się konfederacyą z nią się łączyć obowiązawszy uroczystym juramentem rotą w wspomnianym ordynansie wyrażoną do jednomyślności spoili i przysięgli a nieprzybyli jako nieodrodni Polacy i gorliwi katolicy poprzysiądz przedemną lub osobą ordynansem ode mnie uprzywilejowaną mają i powinni będą rotę w uniwersale wzwyż wspomnianym wyrażoną.
Doznaję wyprobowane cnoty miłości Boga i ojczyzny w osobie * * dając ten mój ordynans temuż * * aby na miejsce sposobne do zjechania się czas jako najprędszy ozna¬czywszy zjechał. Jegomościów i urodzonych senatorów, urzędników i obywatelów na też miejsce tak podanymi uniwersałami jako i niniejszym ordynansem tudzież przybitemi kopiami po kościołach jakoteż i przez listy swoje uwiadomił i na też miejsce zjechać zaprosił, zjechałych rotą w uniwersale mnie danym oznaczoną juramentu wysłuchał, sprzeciwiających się prześladować deklarował, stawienie laudo zbrojnych według Boga i sumienia równych bez uciemiężenia słabszego a folgowania mocniejszemu dyspartyment uczyniwszy oznaczył w komendę swoją objął w jednym tygodniu ludzi ad acta zjechania się stawić nakazał, stawionych za nastąpić mającym ordynansem moim na wsparcie wiary i wolności użyje i we wszystkiem pośledniejsze ordynanse moje do skutku przyprowadzi.
Co wszyscy jegomościowie i urodzeni Ich pp. senatorowie, duchowni i świeccy urzędnicy i obywatele województwa powinni będą pod ostrością sądów konfederackich i ogłoszeniem in casu sprzeciwiania się za nieprzyjaciół wiary i wolności ojczyzny.
Który to uniwersał dla tem większej wagi i wiary przy zwykłej pieczęci własnej ręki stwierdzam podpisem. Datum w obozie pod Podhajcami dnia 29 kwietnia 1768 r.
Słowo Polskie za: Rkp. b. Ossol. 329 p. 82—83. 239. Lwów, 25 czerwca 1768, 29 kwietnia 2024 r.
