Fot. UNN
Ze strony polskiej w badaniach biorą udział pracownicy Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Gdańskiego. Wspólna selekcja próbek fauny morskiej wyznacza początek nowego kierunku współpracy naukowej między Ukrainą a Polską. Może ona rozwinąć się w długoterminowy wspólny projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki RP.
Polscy i ukraińscy naukowcy pobrali m.in. próbki fauny morskiej z dna morskiego Antarktyki na różnych głębokościach, aby zbadać ich kod genetyczny, zawartość metali i odporność na skutki zmian klimatycznych w Oceanie Południowym. Nowe międzynarodowe badania odbywa się na ukraińskim statku naukowym „Noosfera”, który przebywa obecnie na Antarktydzie.
Do prac wykorzystano specjalną sieć. Badania przeprowadzono w Cieśninie Penola (okolice stacjonowania stacji Akademik Wernadski) na trzech różnych głębokościach. W ramach badań odnaleziono m.in. gąbki, rozgwiazdy, ślimaki, mszaki i inne rodzaje żywych istnień.
Obecnie próbki przechowywane są na statku w specjalnych zamrażarkach. Po dostarczeniu do laboratorium na „wielkiej ziemi” naukowcy wyizolują kod genetyczny wybranych organizmów oraz zbadają, ile metalu znajduje się w ich mineralnych szkieletach.
Jedną z najnowocześniejszych metod badania ekosystemów morskich jest analiza DNA pochodzącego ze środowiska. Dzięki tej metodzie w jednej próbce wody można oznaczyć dziesiątki i setki gatunków organizmów żywych przy użyciu określonych markerów molekularnych. Oszczędza to czas i pieniądze, a także powoduje znacznie mniejsze szkody dla środowiska w porównaniu z tradycyjnymi metodami badawczymi, które polegają na obowiązkowym chwytaniu żywych stworzeń.
Aby jednak ta metoda zadziałała, konieczne jest najpierw zgromadzenie banku danych sekwencji markerowych DNA lokalnych gatunków (kodów kreskowych), który w dalszych badaniach będzie pełnił tę samą rolę, co baza danych odcisków palców dla kryminalistów.
Po co to jest robione? Zmiany klimatyczne prowadzą do wzrostu temperatury wody morskiej i jej utleniania. W bardziej kwaśnej i cieplejszej wodzie zmienia się fizjologia zwierząt, w szczególności zaczynają one intensywniej absorbować metale z wody i odkładać je w elementach szkieletu – kościach, muszlach, muszlach itp.
Szkielety zanieczyszczone metalem słabną. Utlenianie wody ma również negatywny wpływ na muszle zwierzęce powstałe z węglanu wapnia, ponieważ rozpuszcza się ona w kwaśnym środowisku. W połączeniu z nagromadzeniem metali sprawia to, że szkieletowa podpora życia morskiego jest krucha i podatna na zagrożenia.
Słowo Polskie za: UNN, fot. UNN, 4 kwietnia 2024 r.
