Fot.: PAP/ W. Musijenko
Okrucieństwo władz bolszewickim z centrum dowodzenia w Moskwie nie ograniczało się ograniczaniem wolności wyimaginowanych „wrogów narodu”. Na terenie zniewolonej wówczas Ukrainy NKWD przeprowadziło nieznaną dotąd akcję czystek etnicznych. Tylko tzw. „operacja polska” bolszewickiego resortu bezpieczeństwa doprowadziła do zabójstwa ponad 100 tys. osób. 30 września Polacy z Żytomierza uczcili pamięć ofiar przeprowadzonej w latach 1937–38 tzw. operacji polskiej.
„Polacy, Ukraińcy i przedstawiciele innych narodowości zabijani byli strzałem w głowę. Na Żytomierszczyźnie zginęło wówczas ok. 20 tysięcy osób. Prawie 7 tysięcy z nich to byli Polacy. Ginęli za to, ze nie wyrzekli się swojej tożsamości” – mówiła podczas uroczystości Wiktoria Laskowska-Szczur, prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie.
Polacy z Żytomierza co roku składają hołd swoim bliskim przed krzyżem – pomnikiem ofiar represji komunistycznych, który stoi w miejscu dawnej kopalni gliny. W latach 30. ubiegłego wieku to właśnie tutaj dokonywano egzekucji, a następnie w masowych grobach chowano rozstrzeliwanych ludzi.
Zgromadzeni pod krzyżem Polacy w rozmowie z dziennikarzami Polskiej Agencji Prasowej zaznaczali, że pamięć o ofiarach operacji polskiej żyje w ich domach do dziś. Niektórzy z nich do dziś nie odnaleźli mogił swoich przodków.
Ponadto oni od dwóch lat starają się o pozwolenie na umieszczenie pod krzyżem ofiar represji komunistycznych tablicy w języku polskim. Miejscowe władze zapewniają, że pozwolenie zostanie wydane, jak tylko zbadają, ile osób spoczywa w tym miejscu.
Prawie każda polska rodzina na Ukrainie chroni w swojej pamięci historie o zamordowanych lub represjonowanych przodkach. Przyczynami aresztu i rozstrzelania mogły być zarzuty przynależności do niedziałającej już POW, udział w kółkach różańcowych, otrzymywanie korespondencji z „burżuazyjnej Polski” i setki innych powodów. Do końca istnienia ZSRS przeciętny Polak na Ukrainie mógł mieć problemy z dostaniem się na studia, otrzymać dobrą pracę lub pozwolenie na wyjazd za granicę.
Organizator Żytomierski Obwodowy Związeku Polaków na Ukrainie. Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023.„Projekt „Bliżej Polski. Regranting. Wsparcie realizacji wydarzeń polonijnych za granicą” jest realizowany przez Fundację Wolność i Demokracja.
Więcej na https://zozpu.org/xv-dni-kultury-polskiej-na-ukrainie-w-cieniu-wojny/
Słowo Polskie, fot. PAP/W. Musijenko, 4 października 2023 r.
