16 kwietnia polski Instytut Pamięci Narodowej zainicjował społeczną kampanię medialną „Odważni na szlaku Machabeuszy” w związku z 75. rocznicą Powstania w Getcie Warszawskim – poinformował w poniedziałek rzecznik IPN Adam Przegaliński.
Częścią kampanii medialnej IPN „Odważni na szlaku Machabeuszy” będą plakaty pokazujące bohaterstwo żydowskich powstańców. Plakaty będą również publikowane na łamach 14 dzienników regionalnych na terenie całej Polski oraz w stołecznej komunikacji miejskiej.
Rzecznik IPN zapowiedział także, że szczegóły tej kampanii oraz innych przedsięwzięć dotyczących 75. rocznicy powstania w Getcie Warszawskim zostaną podane na konferencji przy okazji prezentacji raportu Juergena Stroopa, która odbędzie się 18 kwietnia w Czytelni Akt Jawnych Oddziałowego Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów w Warszawie.
Warszawskie getto było największym spośród założonych przez Niemców. Według spisu dokonanego na rozkaz władz niemieckich przez Judenrat w październiku 1939 r. w Warszawie przebywało ok. 360 tys. Żydów.
28 lipca 1942 r. w warszawskim getcie utworzono pierwszą Żydowską Organizację Bojową (ŻOB), którą 15 października 1942 r. rozszerzono o kolejne ugrupowania. Poza ŻOB w getcie działał także Żydowski Związek Wojskowy (ŻŻW), którego członkowie wywodzili się z przedwojennego żydowskiego ruchu narodowego, Betaru. O działalności ŻZW wiadomo jednak niewiele. Większość bojowców tej formacji poległa w powstaniu w getcie.
19 kwietnia 1943 r. żydowscy bojownicy z ŻOB i ŻZW stawili zbrojny opór oddziałom niemieckim, które przystąpiły do likwidacji warszawskiego getta. W walkach wzięło udział ok. tysiąca słabo uzbrojonych powstańców. Niemcy przeciwstawili im ponad 2 tys. żołnierzy Wehrmachtu, SS oraz pomocniczych oddziałów ukraińskich, litewskich i łotewskich. Dowodził nimi gen. SS Juergen Stroop. Przeciwko powstańcom użyte zostały też pojazdy opancerzone oraz artyleria.
Przez blisko miesiąc warszawskie getto prowadziło bój z wojskami niemieckimi. Najcięższe walki toczyły się w rejonie ul. Zamenhoffa i Nalewek oraz na pl. Muranowskim. Niemcy systematycznie posuwali się w głąb getta. Paląc i niszcząc dom po domu zmuszali ludność cywilną do opuszczania bunkrów i schronów.
Powstanie, pomimo apeli rządu polskiego w Londynie, nie wywołało żadnych reakcji aliantów. W proteście przeciwko obojętności świata wobec tragedii narodu żydowskiego, 12 maja 1943 r. członek Rady Narodowej RP w Londynie Szmul Zygielbojm popełnił samobójstwo.
Słowo Polskie na podstawie informacji PAP, 17.04.18 r.
