Fot. KG RP we Lwowie
30 czerwca 1941 roku, osiem dni po ataku III Rzeszy na ZSRS, niemieckie oddziały zajęły okupowany wcześniej przez Sowietów Lwów. Niemcy natychmiast przystąpili do systematycznej eliminacji polskiego „elementu przywódczego”, do którego zaliczano przede wszystkim intelektualistów. Na początku lipca 1941 roku do Lwowa przybyło specjalne oddziały, których zadaniem było aresztowanie polskich profesorów (podobnie jak w Krakowie w listopadzie 1939 r.) oraz ich bezzwłoczna likwidacja.
Jeszcze przed rozpoczęciem operacji aresztowano rektora Politechniki Lwowskiej Kazimierza Bartela – byłego trzykrotnego premiera RP (zamordowany 26 lipca). W lipcu 2024 roku we Lwowie w dniu 83. rocznicy odbyły się uroczystości upamiętniające masowy mord dokonany przez Niemców na polskich profesorach lwowskich uczelni i ich rodzinach.
W wydarzeniu uczestniczyli Konsul Generalny RP we Lwowie Pani Eliza Dzwonkiewicz, Rektor Politechniki Lwowskiej Pan Jurij Bobało, Rektor Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki Pan Wołodymyr Melnyk, Rektor Lwowskiego Uniwersytetu Medycznego im. Danyła Halickiego Pan Orest Czemerys, zastępca przewodniczącego Lwowskiej Państwowej Administracji Wojskowej Pan Oleksandr Kulepin, a także przedstawiciele lokalnych polskich organizacji społecznych.
Uczestnicy obchodów złożyli kwiaty i zapalili znicze pod pomnikiem ofiar mordu na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie, a także odmówili wspólnie modlitwę. Uroczystości poprzedziła msza święta w intencji pomordowanych odprawiana w kościele pw. Św. Marii Magdaleny.
W noc z 3 na 4 lipca przystąpiono do szeroko zakrojonej akcji zatrzymywania profesorów i pracowników naukowych kilku lwowskich uczelni. Aresztowanych przewieziono do bursy Abrahamowiczów (tam mieściła się tymczasowa siedziba Gestapo) i poddano brutalnym przesłuchaniom. Rano 4 lipca zmaltretowanych profesorów przetransportowano na Wzgórza Wuleckie. Tam, nad przygotowanymi wcześniej dołami śmierci, Niemcy dokonali masowej egzekucji 38 osób. Tego samego lub następnego dnia w bursie zabito kolejne 4 osoby.
Wśród ofiar tej zbrodni był m.in. Tadeusz Boy-Żeleński, prof. Roman Longchamps de Bérier (prawnika) i jego trzej synowie, prof. Stanisław Piłat (chemik), prof. Jan Grek (lekarz) jego żona i szwagier, prof. Antoni Cieszyński (stomatolog), prof. Władysław Stożek (matematyk), prof. Kazimierz Bartl (matematyk), prof. Henryk Korowicz (rektor Politechniki Lwowskiej, ekonomista). W celu ukrycia zbrodni ciała ofiar zostały ekshumowane i spalone w październiku 1943 r.
W 1991 r. na Wzgórzach Wuleckich ustawiono pamiątkowy krzyż, a w 2011 r. postawiono pomnik będący dziś miejscem pamięci o zbrodni.
Organizatorami obchodów upamiętniających były Politechnika Lwowska, Konsulat Generalny RP we Lwowie oraz Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie.
Słowo Polskie za: KG RP we Lwowie, 7 lipca 2024 r.
