Zwycięstwo na bolszewikami w sierpniu 1920 roku stało się momentem przełomowym dla losów odrodzonej Polski i całej Europy, która wówczas zmagała się ze skutkami I wojny światowej.
Wojna polsko-rosyjska trwała od pierwszych tygodni istnienia odrodzonej Polski. Obie strony a także Ukraińska Republika Ludowa upatrywały nadziei na zwycięstwo w mobilizacji – bolszewicy: „robotników i chłopów”, Polacy: narodów Europy Środkowej, Ukraińcy – w utrzymaniu się przy wsparciu Polski terenu Ukrainy pod swoją kontrolą.
Klęski Polski na froncie wiosną 1920 r. doprowadziły do obudzenia uczuć narodowych. W szeregi powołanej na początku lipca Armii Ochotniczej gen. Józefa Hallera wstępowały dziesiątki tysięcy Polaków. Powstanie rządu Wincentego Witosa zapewniło zaś poparcie chłopów i robotników, którzy nie dali się zwieść propagandzie bolszewików.
W lipcu 1920 roku Józef Piłsudski planował doprowadzenie do wielkiego starcia, rozstrzygającego o losach kampanii. Bitwa Warszawska została rozegrana zgodnie z założeniem, które na podstawie ogólnej koncepcji Piłsudskiego opracował szef Sztabu Generalnego gen. Tadeusz Rozwadowski.
Operacja składała się z trzech oddzielonych faz: obrony na linii Wisły; rozstrzygającej ofensywy znad Wieprza oraz wyparcia Armii Czerwonej za Narew. Działania WP ułatwiało złamanie szyfrów sowieckich armii przez por. Jana Kowalewskiego.
Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia walką o przedpole stolicy, m.in. o Radzymin, który kilkanaście razy przechodził z rąk do rąk. Ostatecznie polscy żołnierze, ponosząc wielkie straty, utrzymali Radzymin, odrzucając nieprzyjaciela daleko od swoich pozycji.
Dzień później działania zaczepne na linii Wkry podjęła 5. Armia gen. Władysława Sikorskiego. Dowodzona przez Piłsudskiego grupa manewrowa uderzyła na tzw. Grupę Mozyrską, a następnie skrzydło sił Michaiła Tuchaczewskiego. 19 sierpnia jednostki polskie na rozkaz Piłsudskiego przeszły do działań pościgowych.
Straty strony polskiej wyniosły: ok. 4,5 tys. zabitych, 22 tys. rannych i 10 tys. zaginionych. Straty zadane Sowietom nie są znane. Przyjmuje się, że około 25 tysięcy czerwonoarmistów poległo lub było ciężko rannych, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, a 45 tys. zostało internowanych przez Niemców.
Bitwę Warszawską uznano za 18. przełomową bitwę w historii świata. Była jednym z największych zwycięstw w dziejach Polski i stała się częścią legendy marszałka Piłsudskiego oraz jednym z mitów założycielskich II RP. W walkach o Zamość i innych starciach z bolszewikami brali udział żołnierze ukraińscy z Armii Petlury.
Słowo Polskie za: PAP, 15 sierpnia 2020 r.
