Zjednoczeni wspólną przeszłością

W sobotę 27 października 2018 roku w Żytomierzu odbyło się spotkanie w formacie „okrągłego stołu” pod hasłem „Polacy Żytomierszczyzny”.

Obrady zorganizowano w ramach obchodów 100-lecia Niepodległości Polski i 100-lecia Państwowości Ukrainy w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą za pośrednictwem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.

Bardzo ciepło zostali powitani goście honorowi, przybyli na tę uroczystość: płk Agnieszka Malczewska, zastępca attaché obrony w Ambasadzie RP na Ukrainie, Sebastian Delura, wicekonsul Konsulatu Generalnego RP w Winnicy, Olga Paszko, zarządzająca komitetem wykonawczym Rady Miejskiej w Żytomierzu, Witalij Skorochod, kierownik departamentu żytomierskiej Rady Miejskiej i dr Irena Perszko, dyrektor Domu Polskiego w Żytomierzu.

Na spotkaniu także byli obecni liderzy organizacji polonijnych z obwodu żytomierskiego i z samego Żytomierza – m.in.: Jarosława Pawluk, prezes Polskiego Stowarzyszenie w Lubarze; Jerzy Sokalski, redaktor naczelny Polskiego Radia Berdyczów; Wiktoria Szewczenko, prezes Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. Juliana Lublińskiego w Nowogrodzie Wołyńskim; Julia Wowk, prezes Kulturalno-Oświatowego Stowarzyszenia „Polonia Zwiahelszczyzny” w Nowogrodzie Wołyńskim; Antonina Szczyrska, prezes Polskiego Kulturalno-Oświatowego Stowarzyszenia im. Jana Stypuły w Susłach; Alla Pogrebniak, wiceprezes Stowarzyszenia Polaków im. Jana Pawła II w Bykówce; Leonid Popławski, prezes Związku Polaków Ukrainy, Oddział w Owruczu; Katarzyna Rudenko, prezes Kulturalno-Oświatowego Stowarzyszenia im. Henryka Sienkiewicza w Malinie; Olga Myczkowska, prezes Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego w Romanowie; płk Zygmunt Wengłowski, prezes Stowarzyszenia Kombatantów Wojska Polskiego Żytomierszczyzny; Natalia Kostecka-Iszczuk, prezes „Związku Szlachty Polskiej”; Mirosława Starowierow, prezes Związku Nauczycieli Polskich Żytomierszczyzny; Witalij Truszkiwski, prezes Polskiego Kulturalno-Oświatowego Towarzystwa „Tokariwka” w Perszotrawieńsku; Jan Krasowski, kierownik Polskiego Amatorskiego Chóru im. Juliusza Zarębskiego; Jan Boczkowski, kierownik zespołu „Poleskie Sokoły”; Natalia Misiac, założycielka Centrum Polonistyki na Uniwersytecie im. Iwana Franki; Ludmiła Natykacz, przewodnicząca programu polskiego „Czerwona Kalina”.

Przybyli także księża: ks. Ryszard Karapuda, kapelan Polaków Żytomierszczyzny; ks. Jarosław Olszewski, proboszcz parafii Bożego Miłosierdzia w Żytomierzu; ks. Jan Safiński, proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Nowogrodzie Wołyńskim.

Na początku uroczystości po odśpiewaniu hymnów Polski i Ukrainy głos zabrali goście honorowi: płk Agnieszka Malczewska, Sebastian Delura, Olga Paszko, ks. Ryszard Karapuda oraz Oleg Gnatyuk, dyrektor „Gnatyuk Art Center”.

Przed rozpoczęciem obrad prowadząca spotkanie Walentyna Jusupowa zwróciła uwagę na fotografie, prezentowane w sali „Gnatyuk Art Center”. Przygotowana w ramach obchodów 100-lecia Niepodległości Polski i 100-lecia Państwowości Ukrainy wystawa pt. „Polacy Żytomierszczyzny wczoraj i dziś” została poświęcona Polakom z Żytomierza i obwodu. Wystawa jest dostępna dla publiczności od 20 października i będzie czynna do końca miesiąca.

Prezentowane fotogramy podzielone zostały na tematyczne sekcje – poświęcone zarówno historii („Skąd się wzięli Polacy na Żytomierszczyźnie”, „Polacy podczas II wojny światowej”, „Odrodzenie Polskości na Żytomierszczyźnie w latach 90. XX wieku”), jak i współczesności („Polonia w XXI wieku”; „Polskie media”, „Nauka języka polskiego”).
Sama idea wystawy fotograficznej „Polacy Żytomierszczyzny wczoraj i dziś” pojawiła się dwa lata temu, kiedy – wspólnie z polskimi partnerami Obwodowej Organizacji Społecznej „Studencki Klub Polski” w Żytomierzu – opracowano materiały dla niej z przeznaczeniem na ekspozycję, którą w 2017 roku zorganizowano w Muzeum w Gostyniu.

Podczas spotkania w „Gnatyuk Art Center” odczytano otrzymane z Polski pismo, skierowane do organizatorów przez mgr. Roberta Czuba, dyrektora muzeum w Gostyniu. Autor pisze, że wystawa w Gostyniu „cieszyła się dużym zainteresowaniem mieszkańców miasta i licznych gości. Wielu z nich spędzało w sali wystaw czasowych kilkadziesiąt minut, odkrywając nieznane dla wielu Polaków losy naszych rodaków na Wschodzie. […] Ta wspaniała lekcja historii jest z całą pewnością zasługą osób przygotowujących materiał merytoryczny – fotografie i opisy.”

Interesującym uzupełnieniem wystawy stała się obecność na wernisażu gości z Żytomierza. Spotkanie z panem Zygmuntem Wengłowskim, które odbyło się bezpośrednio po otwarciu ekspozycji, sprawiło, że o przeszłości Polaków na Kresach przemawiały nie tylko milczące zdjęcia. „Serdecznie pozdrawiam wszystkich naszych przyjaciół z Żytomierza i okolic – również w imieniu przedstawicieli lokalnego samorządu.” – dodał Czuba.

Po odczytaniu pisma, goście mieli możliwość wysłuchania muzyki Fryderyka Chopina, w wykonaniu Eugeniusza Kowalenki, członka Studenckiego Klubu Polskiego, studenta Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Następnie goście spotkania przystąpili bezpośrednio do obrad. Podczas debat zostały przedstawione prezentacje organizacji polonijnych z Żytomierza i obwodu. O działalności swoich stowarzyszeń mówili m.in.: Jarosława Pawluk, znana poetka, tłumaczka, nauczycielka języka polskiego, od 1996 roku prezes Lubarskiego oddziału Stowarzyszenie Polaków Żytomierszczyzny „Polonia”; Wiktoria Szewczenko, prezes Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. Juliana Lublińskiego w Nowogrodzie Wołyńskim; Jan Krasowski, kierownik Polskiego Amatorskiego Chóru im. Juliusza Zarębskiego; Katarzyna Rudenko, prezes Kulturalno-Oświatowego Stowarzyszenia im. Henryka Sienkiewicza w Malinie; Mirosława Starowierow, prezes Związku Nauczycieli Polskich Żytomierszczyzny; Jerzy Sokalski, redaktor naczelny Polskiego Radia Berdyczów; płk Zygmunt Wengłowski, prezes Stowarzyszenia Kombatantów Wojska Polskiego Żytomierszczyzny; Walentyna Jusupowa, prezes Studenckiego Klubu Polskiego w Żytomierzu; dr Irena Perszko, dyrektor Domu Polskiego w Żytomierzu; Natalia Kostecka-Iszczuk, prezes „Związku Szlachty Polskiej”.

Jerzy Sokalski podczas swojego wystąpienia zapowiedział zaplanowaną wkrótce premierę filmu „Tajemnica Berdyczowskiej Bogurodzicy Kresowej”, którego jest scenarzystą i reżyserem.

Na zakończenie „okrągłego stołu” prowadząca uroczystość Walentyna Jusupowa złożyła zebranym życzenia z okazji rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę: „Z okazji 100-lecia Niepodległości Polski, które będziemy obchodzić 11 listopada oraz 100-lecia Państwowości Ukrainy, chciałabym złożyć najserdeczniejsze życzenia wszystkim nam tu obecnym. Złożyć życzenia, aby być świadomymi, uczciwymi, niezależnymi przed samym sobą. Ponieważ dzięki świadomości, uczciwości, niezależności naszych przodków, my możemy dzisiaj być dumni, ze jesteśmy Polakami. I oczywiście życzę wszystkim nam, całej Ukrainie – spokojnego nieba nad naszą głową!”.

Jako główny organizator okrągłego stołu „Polacy Żytomierszczyzny” oraz wystawy fotograficznej „Polacy Żytomierszczyzny – wczoraj i dziś” Walentyna Jusupowa podziękowała wszystkim prezesom organizacji polonijnych, gościom, mieszkańcom Żytomierza, za udział w przedsięwzięciu, za włączanie polskiej społeczności w rozwój miasta i obwodu; dyrektorowi „Gnatyuk Art Center” Olegowi Gnatyukowi dziękowano za możliwość przedstawienia wystawy fotograficznej we wnętrzach kulturalnego centrum, zaś członkom Studenckiego Klubu Polskiego – za poświęcenie i pomoc we wspólnej pracy na rzecz pamięci i rozwoju polskości.

Walentyna Jusupowa: „Dziękuję za pomoc w opracowaniu materiałów na wystawę fotograficzną dr Irenie Perszko oraz Wiktorii Szewczenko. Dziękuję za dokonanie korekty polskiej i ukraińskiej paniom Natalii Misiac i Lesi Janczewskiej, za makietowanie – Ani Fedorczenko. Zachęcam wszystkich do obejrzenia wystawy, która będzie jeszcze czynna w „Gnatyuk Art Center” do 31 października. Potem wystawa będzie prezentowana w szkole ogólnokształcącej w Dowbyszu”.

Organizatorem uroczystości była Obwodowa Organizacja Społeczna „Studencki Klub Polski” w Żytomierzu – w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą za pośrednictwem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, a współorganizatorami: Dom Polski w Żytomierzu, Polskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe im. Juliana Lublińskiego w Nowogrodzie oraz „Gnatyuk Art Center” w Żytomierzu.

Walentyna Jusupowa, Studencki Klub Polski, 2 listopada 2018 r.