1 listopada członkowie organizacji polskich z obwodu chmielnickiego pomodlili się oraz oddali hołd przy mogile 35 żołnierzy Wojska Polskiego w Latyczowie.
Na mogile obrońców Podola przed rosyjsko-bolszewickimi najeźdzcami zapalono znicze i złożono kwiaty. Anioł Pański rozbrzmiał w zaciszu drzew na starym polskim cmentarzu.
Pierwsza bitwa o Latyczów została stoczona w dniach 18–22 lutego 1920. Po zakończeniu wojny polsko-ukraińskiej, polski Front Podolski pozostawał względnie stabilny i biegł wzdłuż Bugu, niedaleko Zbrucza. Podczas manewru, który miał skrócić linie polskiej 5 Dywizji Piechoty gen. Władysława Jędrzejewskiego, napotkano oddziały radzieckiej 44 Dywizji Strzelców i jednostki kawalerii Grigorija Kotowskiego.
Polacy zaatakowali Rosjan 18 lutego, ale z niewielkim powodzeniem. 20 lutego gen. Jędrzejewski zdecydował się rzucić wszystkie swoje rezerwy, co zaowocowało zdobyciem Latyczowa przez polską 5 Dywizję Piechoty.
Nowe pozycje stały się jednym z punktów koncentracji Wojska Polskiego i armii Ukraińskiej Republiki Ludowej przed ofensywą kijowską. W czerwcu i lipcu 1920 r. na obrzeżach Latyczowa doszło do kolejnej bitwy, czasami określanej jako II bitwa o Latyczów, w której Wojsko Polskie zatrzymało Rosjan w drodze na Lwów i Zamość.
Franciszek Miciński, 1 listopada 2023 r.
