W miasteczku Czerniowce obwodu winnickiego ekipa naukowców bada starą rotundę-mauzoleum rodziny Mańkowskich pd kątem możliwości jej renowacji.
Strona internetowa gazety „Dzień” donosi, że rotunda w Czerniowcach została zbudowana przez Seweryna Mańkowskiego niedługo przed jego śmiercią i jest zabytkiem architektury o znaczeniu narodowym.
Ten grobowiec rodzinny wykonano w stylu klasycystycznym i konwencjach architektonicznych charakterystycznych dla polskiego ziemiaństwa XIX wieku.
Mychajło Potupczyk, kierownik sektora Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Działu Kultury i Sztuki Obwodowej Administracji Państwowej w Winnicy powiedział, że po przewrocie bolszewickim rodzinny grobowiec Mańkowskich przekazano miejscowej parafii prawosławnej która swego czasu chciała tu nawet otworzyć muzeum krajoznawcze. Jednak wszystko pozostało na etapie pomysłu i w tej chwili pomieszczenie stoi puste.
Wiadomo również, że restauratorzy otrzymali wszystkie niezbędne uprawnienia i przystąpili już do badania mauzoleum. Przyczynił się do tego apel „Fundacji Andrzeja Mańkowskiego”, a mianowicie Adre s. Antoniego Mańkowskiego, potomka rodu Mańkowskich.
– Na razie mówić o tym, że zachowały się tam groby nie mogę, badań jeszcze nie przeprowadzono, ale wokół rotundy znajdował się cmentarz, o czym świadczą fragmenty zachowanych płyt nagrobnych, -powiedział Mychajło Potupczyk. – Być może coś się wyjaśni podczas badań naukowych prowadzonych w Czerniowcach przez doświadczonych restauratorów na czele z Anatolem Izotowem. Oni przeprowadzają kontrolę pomieszczeń, robią rysunki, biorą próbki tynku dla określenia jego stanu i pierwotnego koloru. Przede wszystkim to badanie naukowe, ale według słów restauratorów, jeszcze jednym celem jest sprawdzenie możliwego związku rotundy z Odessą, gdzie oni również pracowali.
W komunikacie podkreślono, że na czele wyprawy stanął architekt Anatolij Izotow z Ukraińskiego Państwowego Instytutu Naukowo –Badawczego i Projektowego „UKRNDIPROJEKTRESTAURACJA”.
W 2009 roku do Czerniowiec przyjeżdżała wyprawa z Polski z Uniwesytetu Jagiellońskiego. Wtedy studenci znaleźli fragmenty płyt nagrobnych z imionami polskimi. W tej chwili te nagrobki stoją przed rotundą. W roku 2018 na początku lata na kaplicy-rotundzie otwarto płaskorzeźbę ku czci „polskiego Ukraińca” Emeryka Karola Mańkowskiego, za życia którego działało pięć zakładów produkujących maszyny rolnicze, przyjeżdżdali zagraniczni inżynierowie i dostosowywali je do lokalnych warunków rolnictwa. On wspierał chłopstwo, dawał pieniądze na kredyt, a w zimie w czasie I wojny światowej gwarantował opał wszystkim rodzinom, mężczyzn walczących na wojnie.
Lidia Baranowska na podstawie informacji day.kyiv.ua, 13 listopada 2018 r.
