W Żytomierzu uczczono Narodowe Święto Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej szeregiem wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych i patriotycznych.
W Poleskim Narodowym Uniwersytecie odbył się Ogólnoukraiński Naukowo-Praktyczny Webinar „Polska i Ukraińska Republika Ludowa w wirze rewolucyjnej Europy: projekty państwowości (1918–1920)”, zorganizowany 11 listopada w nowo otwartym Centrum Współpracy Ukraińsko-Polskiej. Inicjatywę wsparł Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie. Przeprowadziła webinar prof. Wiktoria Zagurska-Antoniuk.
Data wydarzenia nie była przypadkowa — uczestnicy uczcili Narodowe Święto Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, analizując procesy państwowotwórcze w Polsce i na Ukrainie z lat 1918–1920. „Niepodległość nie jest tylko datą w kalendarzu, to idea, która wymaga pamięci i odpowiedzialności każdej generacji” — podkreśliła Wiktoria Laskowska prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie.
To właśnie w tym okresie kształtowała się współczesna idea niepodległości obu krajów, a historyczne doświadczenia tamtych czasów pozostają aktualne wobec współczesnych wyzwań dotyczących suwerenności, demokracji i integracji europejskiej.
Otwarcie i znaczenie wydarzenia
Webinar uroczyście otworzył rektor Poleskiego Narodowego Uniwersytetu, prof. Oleg Skidan, zaznaczając, że analiza okresu 1918–1920 pomaga głębiej zrozumieć genezę współczesnego partnerstwa ukraińsko-polskiego oraz wzmacnia dialog interdyscyplinarny pomiędzy historykami, politologami, dyplomatami i społeczeństwem obywatelskim.
„Historia nie jest tylko przeszłością — ona pokazuje nam, jak budować państwo i społeczeństwo dzisiaj” — mówił rektor Skidan.
Naukowy dyskurs i wspólna refleksja
W debacie aktywnie uczestniczyli naukowcy z Poleskiego Uniwersytetu, Lwowskiego Uniwersytetu im. Iwana Franki i NUBiP Ukrainy. Prezentowane analizy dotyczyły m.in.:
-
polsko-ukraińskiego zbliżenia w XIX wieku,
-
gospodarczej aktywności Polaków na Wołyniu na przełomie XIX i XX wieku,
-
podejścia polskich partii politycznych do ukraińskiego ruchu narodowowyzwoleńczego,
-
dyplomacji URL i prób budowania międzynarodowych sojuszy,
-
walki o interesy narodowe w latach 1918–1920,
-
odrodzenia państwowości po upadku europejskich imperiów.
Swoje wystąpienia przedstawili również studenci i magistranci, którzy zaprezentowali własne badania dotyczące projektów państwowości, geopolityki i kulturowych narzędzi dyplomacji — w tym słynnego „Szczedryka”, przedstawionego jako przykład „miękkiej siły” Ukrainy w latach 20. XX wieku.
Muzyczne i poetyckie akcenty
Artystycznym dopełnieniem webinaru był występ poetki, wokalistki i kompozytorki Olesi Sinczuk, która wykonała patriotyczne pieśni „My, pierwsza brygada…” oraz „O mój rozmarynie…”, a także zaprezentowała autorski wiersz poświęcony bohaterstwu obrońców Ukrainy i Polski.
Patríotyczne utwory recytowali również uczniowie Polskiej Sobotnio-Niedzielnej Szkoły im. Ignacego Jana Paderewskiego przy Żytomierskim Obwodowym Związku Polaków w Ukrainie.
Wystawa towarzysząca „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”
Uroczystościom towarzyszyła wystawa „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”, poświęcona wybitnemu pianiście, politykowi i mężowi stanu, którego rodzinne korzenie są związane z Żytomierzem.
„Żytomierz zawsze był miejscem, które kształtowało mój patriotyzm i muzyczną wrażliwość” — pisał sam Paderewski. Wystawa odsłania także mniej znane fakty o osobistych związkach artysty z miastem. Paderewski wielokrotnie odwiedzał Żytomierz, kupił tu dom i został wpisany do Księgi Wylegowej Szlachty w guberni wołyńskiej. W Żytomierzu powstało sześć jego utworów, a sam artysta planował powrót na stałe.
Na polskim cmentarzu w Żytomierzu spoczywają jego najbliżsi — ojciec Ignacy Paderewski, przybrana matka Anna Paderewska z Tańkowskich oraz siostra Maria, co podkreśla głębokie związki rodziny Paderewskich z miastem.
Ekspozycja dostępna jest na drugim piętrze głównego budynku Poleskiego Narodowego Uniwersytetu przy ul. Stary Bulwar 7.
Pamięć i wdzięczność w Żytomierzu
W ramach obchodów Narodowego Święta Niepodległości Polski polska społeczność Żytomierza oddała hołd bohaterom i wybitnym postaciom, których losy na trwałe wpisały się w historię obu narodów. Złożono kwiaty i zapalono znicze pod tablicami Jarosława Dąbrowskiego i prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz na polskim cmentarzu, gdzie spoczywają rodzice Ignacego Jana Paderewskiego.
„Niepodległość to nie tylko święto — to obowiązek pamięci i szacunku wobec przeszłości, który buduje przyszłość naszych narodów” — podkreśliła Wiktoria Laskowska.
Organizatorzy dziękują wszystkim prelegentom, studentom, gościom i partnerom instytucjonalnym za udział w webinarze, który stał się ważną platformą dialogu i współpracy między Polską a Ukrainą.
Wiktoria Laskowska, 20 listopada 2025 r.
Leave a Reply