Publikujemy w Słowie Polskim trzecią część życiorysów księży z Podola i Wołynia, zamordowanych przez bolszewicki reżim w latach 1937-1938 na podstawie dokumentów rosyjskiego „Memoriału”. Pierwszą i drugą część artykułu udostępniliśmy w drugiej połowie 2016 roku.
Andrzej Rybałtowski – urodzony 21 listopada 1875 r. w Patyrze pod Grodnem. Absolwent medycyny na Uniwersytecie Kijowskim. Na początku lat 20. XX w. ukończył podziemne seminarium w mieszkaniu o. Teofila Skalskiego. 4 grudnia 1928 r. wyświęcony na kapłana przez bp. Maleckiego w Leningradzie. Następnie proboszcz kościoła w Pohrebyszczu (berdyczowski rejon.) Aresztowany przez GPU 25 maja 1929 roku, wywieziony w celu prowadzenia działań śledczych do Kijowskiego więzienia. 26 lutego 1930 roku skazany na 3 lata łagrów. W 1932 roku powrócił na Ukrainę. Zaczął pełnić posługę duszpasterską w Machnówce niedaleko Koziatynia. 22 stycznia 1935 NKWD aresztowało ks. Rybałtowskiego na podstawie oskarżenia o „udział w polskiej nacjonalistycznej organizacji POW”. Kolegium NKWD skazało księdza Andrzeja na 6 lat łagrów. W 1936 roku w Biełbałtłagu. Zginął (?) w 1937 r.
Stanisław Słowiński – ur. w 1898 r. w guberni wołyńskiej. Studiował w żytomierskim seminarium, po jego zamknięciu przeniósł się do seminarium w Łucku. W 1921 roku wyświęcony na księdza. Władze kościelne skierowały ks. Słowińskiego do pracy na Ukrainie i w Rosji. W 1923 roku aresztowany ale zwolniony przez brak dowodów. W 1926 roku GPU znów go aresztowało i oskarżyło o szpiegostwo. Ks. Słowiński został skazany na 3 lata łagrów. Później na Sołowkach. W 1929 roku zwolniony z łagru i skierowany na 3 lata do Narymskiego kraju. W 1932 roku zwolniony z zesłania z zakazem osiedlania się w sześciu dużych miastach. W 1931 roku zamieszkał w Iliasie (obw. saratowski). Ostatnią pocztówkę od niego Czerwony Krzyż otrzymał 12 lutego 1937 roku. Później prawdopodobnie został aresztowany i rozstrzelany.
Wiktor Stronczyński – ur. w 1868 roku w Mikłoszu na Wołyniu. Absolwent żytomierskiego seminarium, wyświęcony na księdza w 1891 roku. Od 1908 roku pełnił posługę duszpasterską w Murafie na Podolu. Po raz pierwszy czekiści aresztowali ks. Stronczyńskiego 13 lutego 1930 roku. 10 maja na podstawie wyroku Trójki Kolegium OGPU skazany na 5 lat łagrów. Następnie w Jarosławskim izolatorze, potem na Sołowkach, Kemi, leningradzkim więzieniu, Ust-Sysolsku. Ostatni jego list jest datowany 14 marca 1937 roku. Rozstrzelany 10 stycznia 1938 roku.
Mikołaj Strusiewicz – ur. w 1885 r. w Barze. Wyświęcony na księdza w 1911 roku. Posługę duszpasterską pełnił w Nowym Zawodzie. 28 stycznia 1930 roku aresztowany przez GPU i skazany na 5 lat więzienia. W marcu 1931 roku ks. Słowińskiego przeniesiono do Jarosławskiego izolatora. W 1933 roku na Sołowkach. Po zakończeniu terminu więzienia na 5 lat trafił do Archangielska. Tam został aresztowany przez NKWD i skierowany do Ust-Sysolska. 18 stycznia 1938 roku na podstawie art. 58-1, par. 10/1 KK RSFSR skazany na rozstrzelanie. Wyrok został wykonany 18 stycznia.
Antoni Traczyński – ur. w 1893 roku w Zaborolu na Wołyniu. Wyświęcony na księdza w 1915 roku. Służył w kościele w Miropolu. 7 maja 1928 roku aresztowany przez GPU. Skazany na 6 lat zesłania przez Kolegium OGPU. Zesłany do Omska. W 1930 roku skierowany do Narymskiego kraju. W lutym 1932 roku aresztowany do więzienia w Nowosybirsku. W marcu 1934 roku zwolniony. Zamieszkał w Woronieżu, gdzie pełnił posługę duszpasterską. 21 sierpnia 1937 roku aresztowany i skazany na podstawie art. 58-10 na rozstrzelanie. Wyrok wykonano 9 listopada 1937 r.
Andrzej Fedukowicz – ur. w 1875 r. Wyświęcony na księdza w 1902. Po 1920 r. Administrator diecezji żytomierskiej (?). W 1922 roku aresztowany na podstawie sfabrykowanego oskarżenia o kradzież kościelnego mienia. Następnie wielokrotnie poddany aresztowaniom w latach 1923 i 1924, ks. Fedukowicz był szantażowany i torturowany. Podczas przetrzymywania w charkowskim więzieniu został zmuszony do przyznania się w „szpiegostwie” i napisania listu do Ojca Świętego z rezygnacją z posługi duszpasterskiej, tekst której został opublikowany w gazetach 16 listopada 1924 roku. Po zwolnieniu z więzienia 4 marca 1925 roku ks. Andrzej w akcie desperacji oblał się benzyną i podpalił.
Słowo Polskie na podstawie informacji rosyjskiego Memoriału, 30.01.17 r.
