Fot. polona, domena publiczna, 1900
Podczas jednego z najść Tatarów na Podole hetman wielki Koronny Stanisław Potocki, znany w dziejach pod imieniem Rewera, stanął obozem pod Latyczowem i kiedy w pośpiesznym pochodzie chciał odpocząć, ukazała mu się we śnie postać Niewiasty ostrzegającej o bliskim nieprzyjacielu…
Przejęty wódz doznanym wrażeniem snu, zwołuje wnet Starszyznę, opowiada widzenie i zaleca czujną ostrożność, lecz zebrani na radę przekonywują, że to mogło być skutkiem natężonej wyobraźni, że rozsianie trwogi w obozie, gdzie znużone wojska potrzebują wypoczynku, a placówki strzegą bezpieczeństwa, byłoby przedwczesnym i szkodliwym.
Uspokojony więc Hetman wraca do spoczynku i znowu widzi we śnie tęż samą postać, i znowu słyszy przestrogi. Uspokaja się już sam i znowu zasypia. I po raz trzeci widzi postać podobną jak na obrazie Boga Rodzicy Latyczowskiej, grożącą mu już niechybną zgubą jeżeli dalej jeszcze pozostanie w spoczynku.
Trzykrotnie powtarzane zjawienie niepokoi wodza, przeto nie słuchając już innych rad, zwołuje hufce, sprawia szyki, a gdy pierwszy brzask dzienny usunął mgliste tumany nocy, dostrzeżono zbliżające się zastępy wrogów!
Napis „Błogosławionaś Ty między niewiastami” w języku polskim na frontonie kościoła latyczowskiego. Fot. polona, domena publiczna
Z rycerskiej piersi obrońców Podola zabrzmiała pieśń Bogarodzicy, i przy mężnym natarciu na tłuszcze najeźdźców, widziano pływającą w powietrzu postać Najświętszej Matki Boga i unoszącą się szatę jakby płaszczem opieki okrywającą wybawców Kraju czczącego Jej imię.
Po zupełnej porażce wroga wódz i Rycerstwo składając u podnóża Ołtarza dzięki Królowej Nieba i pragnąc uwiecznić pamięć doznanego Cudu, dobrowolnie złożywszy pogłówne (jak wyraża podanie) kopytkowe, przyczynili się do zbudowania Świątyni, którą Jan Potocki wspólnie z żoną Elżbietą, Kamieniecką z domu, najczynniej postarali się wznieść i uposażyli zapisami przez Króla Zygmunta III roku 1613 dnia 19 Grudnia potwierdzonymi.
Źródło: Rys historyczny faktów wiążących się z cudownym obrazem Najświętszej Panny Maryi Latyczowskiej tudzież kościoła i miasteczka spisany r. P. 1858 przez Ludwika Kownackiego, marszałka latyczowskiego, 1938, Polona
Słowo Polskie, 14 sierpnia 2024 r.
