2 sierpnia 1933 roku urodził się Janusz Wasylkowski, dziennikarz, poeta, dramatopisarz. Szczególne miejsce w jego dorobku zajmują publikacje o tematyce lwowskiej, w tym słynny słownik gwary.
Rodzina Wasylkowskiego doświadczyła prawdopodobnie tego samego losu co i setki tysiące innych rodzin na Kresach Południowo-Wschodnich zmieniając miejsce zamieszkania z tego we Lwowie na miejscowości w poniemieckim Śląsku. Udział w życiu kulturalnym Wasylkowski rozpoczął w latach pięćdziesiątych XX w. podczas studiów na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego jako współzałożyciel Teatrzyku Satyry „Ponuracy”.
Jego twórczość sceniczna rozpoczęła się również we Wrocławiu. Pierwszą sztuką była komedia „Wszystko przepadło” (1957) wystawiona w przemyskim Teatrze „Fredreum”. W późniejszych latach powstały kolejne utwory, m.in.: „Początek komedii” (1961), „Węzeł rodzinny” i „Upalny dzień” (1963), „Ten trzeci” w (1965), „Dyptyk katastroficzny” (1975), „Królewski błazen” (1984), „Trzasnęło nas po fajrancie” (1985). W latach 1972-1974 Janusz Wasylkowski był kierownikiem artystycznym Teatru Rozrywki TVP, dla którego zrealizował 45 spektakli, a w latach 1987-1988 kierował Teatrem „Buffo”.
Szczególnie ważną i owocną sferą działalności Janusza Wasylkowskiego była popularyzacja historii oraz dziedzictwa Lwowa i Kresów Wschodnich. Od 1982 r. uczestniczył w pracach podziemnego zespołu „Historii Lwowa” (działającego pod opieką ks. prof. Marka Kiliszka przy parafii Św. Trójcy na Solcu w Warszawie). W 1990 r. powołał do życia Instytut Lwowski, a w 1991 r. wydał pod swoją redakcją pierwszy tom „Rocznika Lwowskiego”. Dotychczas ukazało się jego 21 tomów. Na łamach tego periodyku publikowane były teksty nie tylko autorów krajowych, ale również twórców i badaczy polskich zamieszkałych na Ukrainie.
Za wieloletnią działalność w sferze ochrony i popularyzacji dziedzictwa Lwowa został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Otrzymał również Złotą Odznaką Związku Ziem Wschodnich w Londynie, medal „Pro memoria”, wyróżnienie honorowe Nagrody literackiej im. Władysława Reymonta (za wszelkie zasługi dla ocalenia pamięci Lwowa), odznaczenie „Polonia Mater nostra est” oraz nagrodę „Kustosz Pamięci Narodowej”.
W 2017 r. Janusz Wasylkowski został uhonorowany przez Instytut Pamięci Narodowej tytułem Kustosz Pamięci Narodowej.
Zmarł w 2020 roku w Warszawie.
Słowo Polskie za: IPN, gov.pl, 5 sierpnia 2025 r.
Leave a Reply