Tadeusz Dachowski – innowacyjny budowniczy i właściciel stadniny koni na Czerkaszczyźnie

Tak wyglądał pałac Dachowskich w Leskowo. Fot. Wikipedia

We wsi Leskowo w obwodzie czerkaskim zachował się zrujnowany pałac rodziny Dachowskich. Losy tej rodziny są związane z Czerkaszczyzną od 1801 kiedy Leskowo kupił Marian Dachowski herbu Łódź z województwa poznańskiego.

Jeszcze w XVII wieku część tej rodziny przeniosła się na teren dzisiejszej Ukrainy i założyła dwie linie genealogiczne. Kazimierz Dachowski służył w oddziale granicznym najpierw w Warszawie, potem w Żytomierzu. Matka – Brygida Morawiecka. Syn Aleksandr ożenił się z Genowefą Hruszecką. Para osiedliła się w Leskowie, kiedy jeszcze nie było pałacu. Został zbudowany przez ich syna Kazimierza w stylu gotyku angielskiego.

Wieś Leskowo, która w starożytności była zagrodą kozacką Leska Fariby, wraz z innymi wsiami należała początkowo do Wiszniowieckiego, a następnie gospodarstwa wokół Monastyryszcza zostały sprzedane. Kazimierz Dachowski ożenił się z Zofią Zbuszewską i miał czwórkę dzieci – trzy córki i syna Tadeusza. To Tadeusz był zaangażowany w odbudowę i nadanie pałacowi nowoczesnego wyglądu. Tadeusz Dachowski urodził się w Leskowo 20 maja 1868 r., w wieku 30 lat ożenił się z Marią Wołodkowicz, adoptowaną sierotą zmarłych Jaroszyńskich. W 1898 wyszła za mąż za Tadeusza. Co ciekawe, jej pierwszym mężem był słynny 47-letni polski pisarz Henryk Sienkiewicz, ale 19-letnia Maria mieszkała z nim zaledwie przez kilka dni.

Dachowski zakochał się w Marii i otrzymał jako posag ogromną kolekcję dzieł sztuki zebranych przez Konstantego Wołodkowicza, a także majątki Kniaże i Gródek. Stadnina koni w Leskowie stała się bogactwem i chwałą Dachowskich. Sam Tadeusz był uczestnikiem i zwycięzcą słynnych zawodów jeździeckich: najpierw w Antoninach, Humaniu, Jarmolnicach, Proskurowie, Równem, a następnie w Budapeszcie, Berlinie, Lwowie, Krakowie, Warszawie, Wiedniu. Ostatni raz startował w zawodach w Warszawie w 1921 roku i zajął dwa pierwsze miejsca.

Tadeusz Dachowski studiował architekturę na Politechnice Drezdeńskiej, co zachęciło go do odbudowy pałacu. Zbudował drugą część zamku – okrągłe, kwadratowe i sześcioboczne wieże. Na pierwszym i trzecim piętrze znajdowało się osiem dużych sal do gier, balów i przyjmowania gości. Na drugim piętrze znajduje się dziewięć pokoi.

Bolszewicka rewolucja wspierana przez Niemców położyła kres nadziei na drogę Ukrainy do rozwoju jako państwa europejskiego i demokratycznego. Tadeusz Dachowski był ostatnim właścicielem Leskowa. On i Maria mieli córkę Helenę (1899-1974), która poślubiła hrabiego Stanisława Lubeńskiego w roku 1934. Dachowski zmarł 16 grudnia 1951 r. Maria dożyła 91 lat i zmarła we Francji.

Istnieje przypuszczenie, że na pałacu został przedstawiony herb rodu Dachowskich – tulipan. W rzeczywistości herbem rodziny była „Łódź”, jeden z 47 herbów rodowych polskiej szlachty ustanowionych w 1413 roku.

Słowo Polskie, fot. Wikipedia, 21 sierpnia 2023 r.