28 listopada w Domu Krymskim w Kijowie odbyła się oficjalna prezentacja wyjątkowego, czterojęzycznego wydania Sonetów Krymskich Adama Mickiewicza. Publikacja ta, której jednym z ideowych inspiratorów jest dziennikarz Radia WNET Paweł Bobolowicz, powstała dzięki współpracy Kancelarii Prezydenta RP i Instytutu Polskiego w Kijowie.
Imprezę poprzedzono słowem wstępnym z listu Prezydenta RP Andrzeja Dudy: „My czytamy dziś ten cykl wierszy Mickiewicza jako nadal aktualną – mimo upływu blisko dwóch wieków – opowieść o ziemi, w której dziejach zapisało się tak wiele ludzkich dramatów i która zawsze pozostanie najbliższa sercom Ukraińców i Tatarów”.
Wyjątkowość tego znanego każdemu Polakowi wydania Sonetów krymskich Mickiewicza polega na tym, że prezentuje czytelnikowi nie tylko polski tekst kanoniczny, ale także równie klasyczny przekład ukraiński Maksyma Rylskiego, przekład krymskotatarski Shakira Selima oraz przekład angielski autorstwa Charlesa S. Kraszewskiego. I nie mniej ważny jest fakt, że wszystko to dopełniają piękne czarno-białe fotografie, na których widzimy najsłynniejsze i najdroższe zabytki historii i przyrody Krymu. Zdjęcia te stworzył ukraiński fotograf Roman Krawczenko, który przez długi czas mieszkał i pracował na półwyspie, ale został zmuszony do emigracji do Polski z powodu okupacji.
W prezentacji publikacji poświęconej 30. rocznicy odzyskania przez Ukrainę Niepodległości i Platformie Krymskiej nie zabrakło wysokich rangą gości: Wojciech Kolarski, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP, Refat Czubarow, przewodniczący Tatarskiego Ludowego Majlisu Krymskiego, Robert Czyżewski, dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie, Ahtem Seitablajew, reżyser i dyrektor Domu Krymskiego, zastępca dyrektora Instytutu Ukraińskiego Alim Alijew. Wśród prelegentów znalazła się znana postać kultury, lider zespołu „Horeja Kozacka” Taras Kompaniczenko, który powiedział, że nowe wydanie „Sonetów krymskich” podkreśla sakralność Krymu w przeciwieństwie do utartej opinii jedynej atrakcyjności turystycznej półwyspy.
Przypomnę, że to dzieło Adam Mickiewicz stworzył w 1825 roku, kiedy władze carskie Rosji wysłały go do Besarabii i na Krym z udział w tajnym stowarzyszeniu patriotycznym. W osiemnastu sonetach autor pod postacią romantycznego Pielgrzyma przemierza historię i pejzaże Krymu, spotyka ludzi i przeżywa ból Tatarów krymskich za utraconą chwałę Chanatu Krymskiego. Ból ten jest szczególnie bliski Mickiewiczowi, gdyż cała jego twórczość przesycona jest nostalgią za złotym wiekiem nieistniejącej wtedy Rzeczypospolitej. Przywódcą Pielgrzyma jest Mirza, umiejętnie sportretowany przez autora, który podkreśla, że Tatarzy krymscy byli często śmiertelnymi wrogami jego przodków, ale wrogami pełnymi godności, jak widać u Mirzy.
Na zakończenie prezentacji publikacji na małej scenie Domu Krymskiego wystąpili studenci Instytutu Teatralnego Karpenka-Karego, których mentorem jest m.in. Ahtem Seitablajew, i zagrali kilka fragmentów Sonetów Mickiewicza. A w bardziej nieformalnej atmosferze Taras Kompaniczenko zaprezentował kilka dawnych pieśni w języku ukraińskim i polskim.
Ta publikacja jest niedochodowa i przeznaczona dla bibliotek, a także dla czytelników na Krymie.
Dmytro Antoniuk, 6 grudnia 2021 r.
