Na początku 2022 r. na stronie Ambasady Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej ukazał się wywiad Ambasadora Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej Andrija Deszczycy dla portalu Ukrinform. Proponujemy Państwu część tego wywiadu.
„Dialog między Ukrainą a Polską był w 2021 roku niezwykle dynamiczny. Wyniki wizyt i spotkań na różnych szczeblach oraz spotkań mechanizmów instytucjonalnych potwierdziły, że nasze kraje mają wspólne stanowiska w kluczowych kwestiach porządku międzynarodowego, aktywnie pracujemy nad wypełnieniem praktycznej treści bilateralnego porządku obrad. Dla Ukrainy i Polski ważna jest przyszłość regionu i ogólnie kontynentu europejskiego. Bezpośrednie kontakty między kierownictwem państw i agencjami pozwalają szybko reagować na różne wydarzenia. Udało nam się przeciwstawić realizacji Nord Stream-2, Warszawa aktywnie włączyła się w poparcie Platformy Krymskiej, a kilka wydarzeń w ramach tej inicjatywy odbyło się w Polsce. […]
Współpraca w ramach Trójkąta Lubelskiego była bardzo aktywna:
– zainicjowano dialog na szczeblu szefów państw, a także szefów krajowych organów bezpieczeństwa;
– prowadzono stały dialog na szczeblu ministrów spraw zagranicznych i koordynatorów krajowych;
– odbyło się posiedzenie Zgromadzenia Międzyparlamentarnego Rady Najwyższej Ukrainy, Sejmu i Senatu RP, Sejmu Republiki Litewskiej;
– przykładem współpracy między krajami w tym formacie regionalnym są działania LITPOLUKRBRIG;
– rozpoczęto działalność Lubelskiego Trójkąta Młodzieży.
Ponadto istnieje chęć rozwijania współpracy w różnych dziedzinach na poziomie resortów naszych państw. Moim zdaniem wdrożenie Mapy Drogowej i Planu działania przeciwko dezinformacji (ACTION PLAN AGAINST DISINFORMATION) przyczyni się do praktycznej treści współpracy między naszymi krajami. To bardzo dobry format, w którym Ukraina jest pełnoprawnym członkiem i ma perspektywy realizacji swoich interesów. […]Wśród praktycznych wyników tego roku chciałbym przede wszystkim zwrócić uwagę na zachowanie pozytywnych tendencji w poziomie wymiany handlowej między naszymi krajami. Polska jest drugim co do wielkości partnerem handlowym Ukrainy na świecie. Spodziewamy się, że w 2021 r. poziom obrotów wyniesie ponad 10 mld USD.
Bardzo doceniamy pomoc Polski w przeciwdziałaniu COVID-19. Wsparcie to miało formę pomocy humanitarnej o wartości ponad 4 mln euro oraz transferu szczepionek z Astra Zeneca (950,4 tys. dawek).
Nasze wysiłki skoncentrowaliśmy na realizacji polskiej pożyczki w ramach przyznanej pomocy w wysokości 100 mln euro. Do tej pory wykorzystaliśmy 36,9 mln euro. W szczególności większość tych środków (36,7 mln euro) została przeznaczona na rozwój infrastruktury i budowę dróg prowadzących do punktów kontrolnych. Ponadto podejmowane są działania mające na celu rozdzielenia ruchu pasażerskiego i towarowego na przejściu granicznym Krakowiec-Korczowa.
W kontekście poprawy efektywności przejść granicznych na ukraińsko-polskim odcinku granicy państwowej, strona ukraińska podkreśliła wagę wprowadzenia wspólnej kontroli granicznej i celnej na przejściach granicznych. W celu zwiększenia liczby punktów kontrolnych 3 września położono „kamień węgielny” pod budowę punktu kontrolnego Malhowice–Niżankowice.
Decyzją Prezydenta Ukrainy w tym roku udało się otworzyć Konsulat Generalny Ukrainy we Wrocławiu.
Istnieje też szereg praktycznych wyników w innych obszarach współpracy ukraińsko-polskiej. […]Staramy się zmniejszyć politycznie i dyplomatycznie napięcia, które powstają w wyniku działań Rosji na wschodnich granicach Ukrainy. Wymaga to poparcia Polski jako członka UE i NATO w dostarczaniu partnerom międzynarodowym obiektywnych informacji o sytuacji bezpieczeństwa w regionie. Niezwykle ważne jest, aby działania społeczności międzynarodowej były jasne i skoordynowane. Tego przede wszystkim oczekujemy od Polski. Ponadto nasi polscy partnerzy udzielają pomocy doradczej na Ukrainie, m.in. poprzez obecność ekspertów wojskowych przebywających w naszym kraju. Jednocześnie trwają stałe kontakty i wymiana informacji między resortami obu krajów na temat sytuacji na granicy i bieżących potrzeb armii ukraińskiej. […]
– Współpraca na poziomie służb granicznych obu krajów jest niezwykle aktywna, a kwestia masowej nielegalnej migracji z Ukrainy do Polski nie jest na porządku dziennym. Ukraina ma wystarczające możliwości zapobiegania nielegalnej migracji. Dlatego w tej chwili nie ma potrzeby budowania takiej bariery.
Doceniamy, że jednym z priorytetów przewodnictwa Polski w OBWE w 2022 roku jest kwestia rozwiązania konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Ze swojej strony strona ukraińska wielokrotnie podkreślała gotowość do aktywnej współpracy z Polską w sprawach niezwykle ważnych z punktu widzenia bezpieczeństwa europejskiego. Wśród głównych oczekiwań strony ukraińskiej jest przede wszystkim wzmocnienie mandatu SMM OBWE na Ukrainie. Rozumiemy, że w tej sprawie powinien istnieć konsensus państw OBWE, a Rosja się na to nie zgodzi. Ważne jest jednak wypracowanie jasnych mechanizmów rozwiązywania sytuacji bezpieczeństwa w regionie. I ważną rolę odgrywa w tym współpraca w przeciwdziałaniu dezinformacji. Poruszymy także kwestie związane z ochroną praw człowieka na tymczasowo okupowanych terytoriach (TOT) Ukrainy, sytuację ukraińskich więźniów politycznych, w tym Tatarów Krymskich. […]Ukraina staje się konkurentem na rynku europejskim. Mówimy też o kwestii transportu ciężarowego. Oczywiście, kiedy Ukraina i ukraińscy przewoźnicy stają się konkurentami, włącza się mechanizm ochrony własnego biznesu. Chcemy jednak skorzystać z możliwości, jakie daje nam umowa o wolnym handlu między Ukrainą a UE. Niniejsza Umowa nie przewiduje pogorszenia warunków prowadzenia działalności. Dziś niezwykle ważna jest kwestia odpowiedniej liczby zezwoleń dla ukraińskich przewoźników. Należy zauważyć, że w 2016 roku Ukraina otrzymała 200 tys. zezwoleń, a od 2018 roku Polska drastycznie zmniejszyła ich liczbę do 160 tys., tłumacząc to tym, że polscy przewoźnicy nie korzystają z takiej samej liczby zezwoleń, jak ukraińscy. Ale, jesteśmy zdeterminowani, aby bronić interesów naszych przewoźników i chcemy przywrócić liczbę zezwoleń do poziomu, jaki miała Ukraina przed wejściem w życie umowy o wolnym handlu między Ukrainą a UE. W tym celu zamierzamy zaangażować wszystkie istniejące mechanizmy, ale oczywiście zaczniemy od negocjacji i konsultacji z polskimi partnerami. […]
Ukraina musi wywiązać się z warunków umów, które podpisała z UE. Dotyczy to w szczególności zapobiegania pogorszeniu warunków prowadzenia działalności gospodarczej, do czego Polska również musi się stosować. Z drugiej strony rozumiemy, że konkurencja wzrośnie, gdy Ukraina stanie się ważnym graczem, a jej towary i usługi będą konkurencyjne na rynku europejskim. Dlatego w tym kontekście musimy spodziewać się pewnych tarć z UE w innych kwestiach związanych z handlem.
Oczywiście spory sądowe nie są katastrofą, ponieważ takie przypadki nie są rzadkością między krajami europejskimi. To normalny proces, ale postaramy się rozwiązać ten problem w drodze konsultacji i negocjacji. Postaramy się znaleźć kompromis w warunkach, w których istnieje już poważna konkurencja między ukraińskimi i polskimi przewoźnikami. […]Kwestia nauczania języka ukraińskiego wśród dzieci przybywających wraz z rodzicami do Polski ta była przedmiotem konsultacji, które odbyły się w Warszawie 27 października 2021 r. na szczeblu wiceministrów edukacji Ukrainy i Polski. Państwo ukraińskie daje znacznie więcej możliwości każdemu, kto chce uczyć się języka polskiego na Ukrainie. Na Ukrainie w różnych placówkach edukacyjnych języka polskiego uczy się około 100 000 osób. Nie ma takiego pełnego wsparcia ze strony polskiej w nauce języka ukraińskiego. Jednak nadal prowadzimy negocjacje w tej sprawie. Jest kilka sposobów na rozwiązanie tego problemu. W szczególności może chodzić o stworzenie prywatnych szkół ukraińskich, takich jak szkoła „Materynka” w Warszawie. Ponadto istnieje możliwość wysłania ukraińskich nauczycieli do pracy w Polsce, aby uczyli dzieci języka ukraińskiego, historii, geografii, tak jak robi to państwo polskie. Jeśli Polska nie wspiera ukraińskich instytucji edukacyjnych na szczeblu państwowym, wtedy Ukraina musi to robić. […]
W roku 2022 nadal będziemy musieli przywiązywać dużą wagę do bezpieczeństwa, bo sytuacja pozostaje napięta. Dlatego aktualna pozostaje kwestia deeskalacji sytuacji na wschodniej granicy Ukrainy i ewentualnego zagrożenia ze strony Rosji. W tym kontekście ścisła współpraca i koordynacja naszej pracy na wszystkich szczeblach jest absolutnie ważna i priorytetowa. Duże nadzieje wiążemy z polskim przewodnictwem w OBWE. Ważne jest także utrzymanie dynamiki współpracy w ramach Trójkąta Lubelskiego, gdyż jego uczestnicy są chyba najbardziej aktywni w rozwoju współpracy regionalnej w Europie Wschodniej i bezpieczeństwie w regionie.
Pomimo udanej współpracy naszych krajów w minionym roku, przed Ukrainą i Polską stoi szereg zadań, których realizacja odpowiada interesom narodowym nie tylko naszych państw. Jestem przekonany, że tandem ukraińsko-polski będzie nadal odgrywał ważną rolę w zapewnieniu stabilności na kontynencie europejskim.
Całość rozmowy dziennikarza agencji Jurija Banachewycza z Ambasadorem Deszczycą można przeczytać na stronie Ambasady https://poland.mfa.gov.ua/pl/news/wywiad-ambasadora-ukrainy-w-w-rzeczypospolitej-polskiej-deszczycy-dla-ukrinform.
Opracowanie tekstu Walentyna Jusupowa, mw, 23 stycznia 2022 r.
