Biskup Jan Purwiński zmarł w obwodowym szpitalu w Żytomierzu w dniu 6 kwietnia 2021 roku około godz. 02:00 czasu ukraińskiego, w wieku 86 lat.
Biskup Jan był hospitalizowany z podejrzeniem na COVID -19. Jego stan był ciężki, mógł oddychać tylko z pomocą maski tlenowej. Odszedł w rocznice 275-lecia konsekrowania katedry żytomierskiej oraz w jubileuszowym roku 700-lecia istnienia diecezji kijowskiej.
Polak z Łotwy, jak sam mówił z „polskich Inflantów”. Pracy duszpasterskiej 60 lat i 30 lat sakry biskupiej, Kościołowi na Ukrainie poświecił 44 lat swojego życia, służąc w trudnych czasach radzieckich, swoją pracą i modlitwą wspierał Polaków i odradzający się Kościół. Biskup Jan został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi RP. Był Honorowym Obywatelem Żytomierza, założycielem i Członkiem Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie. Jednak dla wszystkich Polaków Żytomierszczyzny był przede wszystkim „Ojcem Janem”!
W Katedrze św. Zofii w Żytomierzu na Ukrainie odbyły się uroczystości pogrzebowe śp. Biskupa Jana Purwińskiego. W uroczystości wzięli udział m.in. przedstawiciele Episkopatu Ukrainy, przedstawiciele Kościołów: Grekokatolickiego i Prawosławnego, około 100 księży, przedstawiciele władz ukraińskich oraz ze względu na pandemię rzesza wiernych zgromadzonych przed Katedrą Św. Zofii. Mszy pogrzebowej przewodniczył Ks. Bp. diecezji Kijowsko-Żytomierskiej Witalij Krywicki.
„Przez dziesiątki lat biskup Jan gromadził wiernych w tym kościele, gromadził na modlitwę, na słuchanie Słowa Bożego, odprawiał Najświętszą Eucharystię, był pasterzem wielu ludzi z Żytomierza i nie tylko. Dziś ponownie gromadzi nas przed ołtarzem Bożym, gromadzi ponownie całą naszą wspólnotę, aby przypomnieć nam o naszej drodze, przypomnieć nam o efemeryczności tego życia, o wielu rzeczach, które być może powiadał w pewnym momencie wielu z nas. Jesteśmy dziś zjednoczeni w tym miejscu, aby dziękować Panu za dar życia biskupa Jana, prosić Pana o Jego miłosierdzie dla bpa Jana”- tymi słowami rozpoczął mszę pogrzebową bpa Jana Purwińskiego bp Witalij Krywicki.
Kazanie wygłosił bp Stanisław Szyrokoradiuk ordynariusz diecezji odesko-symferopolskiej, były biskup pomocniczy diecezji kijowsko-żytomierskiej „Biskupie Janie, dziękuję za Twoją służbę, dziękuję za cierpliwość, przykład i wierność. Wierność Kościołowi, wierność Bogu. Niech Dobry Bóg wynagrodzi Ci za przykład, Twoją ofiarną służbę i Twoją wierność”.
Po Eucharystii, biskup Witalij Skomarowski przeczytał list kondolencyjny od papieża Franciszka. „Z wdzięcznością wspominam jego wieloletnią pracę duszpasterską: najpierw w jego ukochanej Łotwie, a następnie w Ukrainie, która stała się dla niego drugą ojczyzną. Biskup Jan stał się troskliwym i kochającym ojcem nie tylko dla wiernych Żytomierza, ale także dla wielu chrześcijan, którzy przybywali do niego z różnych części byłego Związku Radzieckiego, aby otrzymać Łaskę Bożą w sakramentach świętych oraz jego mądre nastawienia i ojcowską otuchę, – napisał Ojciec Święty.
Zastępca Ambasadora RP w Kijowie Michał Giergoń odczytał list Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej skierowany do uczestników uroczystości pogrzebowych, władz i członków Żytomierskiego Związku Polaków na Ukrainie. „Dzięki rozwadze i autorytetowi, jakim powszechnie cieszył się Biskup Jan Purwiński, wpłynął On na to, że masowe przebudzenie duchowe nie przyniosło podziałów i konfliktów w miejscowym społeczeństwie. Niestrudzenie zabiegał o odbudowę struktur kościelnych i rozwijał działalność dobroczynną. Ratował kresowe pamiątki i popierał pielęgnowanie tradycji narodowych wśród tutejszych Polaków, a zarazem umacniał przyjaźń między Polską a Ukrainą”, zaznaczył Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Andrzej Duda.
Kondolencje Związku Polaków złożyli Marszałek Województwa Śląskiego Jakub Chełstowski, Przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego Jan Kawułok, Przewodnicząca Komisji Współpracy Zagranicznej i Integracji Europejskiej Maria Materla
Przez lata pracy duszpasterskiej biskup Jan stał się ostoją wiary i obrońcą polskości. Dzięki jego staraniom i odwadze nie został zlikwidowany i zamieniony na park Polski Cmentarz w Żytomierzu, brał udział w kulturalnych uroczystościach i patriotycznych obchodach. Odznaczony został wielu nagrodami państwowymi, największą jednak nagrodą – w wymiarze doczesnym – był szacunek, sympatia i miłość wiernych, którym przez modlitwę, duchowe wsparcie i dobre słowo służył ks. bp Jan Purwiński do końca swoich dni.
Biskupa Jana Purwińskiego pochowano obok Katedry żytomiersko-kijowskiej w Żytomierzu przy figurze Chrystusa w miejscu, które sam wskazał. Jego mogiła pełna biało-czerwonych róż, które tak lubił.
Dziękujemy JE Biskupowi Janowi Purwińskiemu, za wieloletnią wytrwałą, roztropną i pełną poświęcenia pracę duszpasterską – dla Polaków Żytomierszczyzny.
Bóg zapłać!
Ksiądz Biskup Jan Purwiński na zawsze zostanie w naszej pamięci jak najlepszy ojciec, do którego zawsze można było przyjść ze swoimi troskami i radościami. Był prawdziwie Dobrym Pasterzem – Ojcem!
Informacja
Ksiądz biskup Jan Purwiński urodził się 19 listopada 1934 r. we wsi Dolnaja, należącej do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Iłukszcie na Łotwie, w polskiej wielodzietnej rodzinie Marianny i Donata. Jego lata szkolne to czas najpierw hitlerowskiej, a później sowieckiej okupacji. Po ukończeniu szkoły średniej w 1955 r. rozpoczął pracę w kołchozie, aby ułatwić sobie dostanie się do seminarium duchownego. W 1956 r. Jan Purwiński wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Ryskiej. Były to czasy głębokiego komunizmu i wielkich prześladowań Kościoła Katolickiego w ZSRR.
Święcenia kapłańskie otrzymał 13 kwietnia 1961 r. z rąk bpa Petrasa Mażelisa w kaplicy Arcybiskupów Ryskich. Przez kolejne lata, aż do 1977 r. pełnił posługę jako wikary w różnych miastach na Łotwie.
Na prośbę kardynała Juliana Vaivodsa w 1977 roku przybył do Żytomierza, by pełnić funkcję administratora parafii św. Zofii (proboszczem, acz schorowanym był ks. Stanisław Szczypta). Po śmierci ks. Szczypty objął probostwo na tak ważnej placówce. Była to jedna z nielicznych działających parafii rzymskokatolickich na Ukrainie.
Biskup Jan Purwiński w 1983 otrzymał honorowy tytuł osobistego Kapelana Jego Świątobliwości Jana Pawła II (tytuł prałata). W 15.09.1981 r. został mianowany wikariuszem biskupa Ukrainy i Mołdawii. Biskupem żytomierskim (a później kijowsko-żytomierskim) ks. Jan Purwiński został mianowany 16 stycznia 1991 r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II. Jego sakra biskupia miała miejsce w katedrze św. Zofii 4.03.1991 r. zaś dnia 09.03.1991 r. odbył się uroczysty ingres do katedry żytomierskiej.
Po objęciu diecezji rozpoczął odbudowę sieci parafii, domagał się zwrotu zagrabionych przez komunistów kościołów i kaplic, utworzył Wyższe Seminarium Duchowne w Worzelu k. Kijowa. W ciągu lat Jego pasterzowania w diecezji zbudowano i otwarto ponad 170 nowych kościołów, a dawne świątynie zostały odnowione i powrócone wiernym. Podjął starania o zwrot budynku Kurii Biskupiej, w którym obecnie mieści się Muzeum Krajoznawcze (niestety budynek ten do dziś nie został zwrócony Kościołowi). Jego wielką zasługą jest ustanowienie diecezjalnych ruchów i stowarzyszeń katolickich w całej diecezji.
Z inicjatywy biskupa Jana Purwińskiego w diecezji rozpoczął szeroko zakrojoną działalność charytatywną „Caritas-Spes”, w Żytomierzu. Papież Benedykt XVI 15.06.2011 r. zgodnie z przepisami kanonu 401 Kodeksu Prawa Kanonicznego przyjął rezygnację bp. Jana Purwińskiego z funkcji ordynariusza diecezji. Biskup-senior Jan Purwiński od 06.08.2011 r. pozostawał jednak wikariuszem generalnym diecezji.
W 1989 r. został współzałożycielem i Członkiem jednej z najważniejszych polskich organizacji społecznych na Ukrainie – pierwszej organizacji polskiej na Żytomierszczyźnie – Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie.. Pełne serca i mądrości zaangażowanie ks. Biskupa zostało docenione przez liczne państwowe i pozarządowe gremia. W 1990 r. biskup Jan Purwiński otrzymał Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (Warszawa 1989.12.28). W 2002 honorowe odznaczenie „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Za zasługi w odrodzeniu i zachowaniu polskiej kultury i tradycji, w 2015 oraz w 2019 bp Jan Purwiński odznaczony został Honorowym Dyplomem Przewodniczącego Żytomierskiej Rady i Administracji obwodowej.
Prezydent RP Andrzej Duda w 2017 r. nagrodził biskupa Jana Purwińskiego za „wybitne zasługi dla polskiego Kościoła na Wschodzie, za krzewienie polskiej kultury i tradycji narodowej, za działalność na rzecz polskich mniejszości narodowych” Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi RP.
W 2017 roku, za wieloletnią służbę dla społeczności miasta Żytomierza, biskup -senior Jan Purwiński został uhonorowany nagrodą „Za zasługi dla miasta” I stopnia.
Żytomierska Rada Miejska 6 grudnia 2019 r. na wniosek Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie podjęła decyzję o przyznaniu zasłużonemu biskupowi – seniorowi kijowsko-żytomierskiej diecezji Janowi Purwińskiemu tytułu «Honorowy obywatel miasta Żytomierza». Uhonorowany przez IPN nagrodą Semper Fidelis w 2020 roku.
Wiktoria Laskowska Szczur, www.zozpu.zhitomir.net, 19 kwietnia 2021 r.
