Hrabiego Zdzisława Grocholskiego historia pamięta jako sprawnego przedsiębiorcę, prawnika oraz człowieka, który opiekował się polskim dziedzictwem na terenach Podola wschodniego. Lecz Zdzisław Grocholski był także utalentowanym poetą. Czego możemy doświadczyć czytając jego pełen goryczy i tęsknoty wiersz o Ziemi Ojców, którą musiał opuścić uchodząc przed bolszewikami do Polski.
Kiedym o Domu wspomniał odbudowie,
Machnęłaś ręką… Znać wątpisz w me słowa:
że ja się łudzę…żem zbyt śmiały w mowie…
że wszelka o tym wykluczona mowa.
Wątpić?.. Niedobrze. — Gdzie potrzebna wola
I to żelazna — nie miejsce zwątpieniu!
Nasza rzecz — przetrwać. Walczyć — nasza dola.
Na śmierć i życie wydać bój zniszczeniu.
Nie dać się złamać przeciwnością losu…
Nie dać się chłonąć uczuciom rozpaczy…
Wśród zgliszcz, pogromów i ruin chaosu
Nie dać się wygnać na żywot tułaczy…
Odebrać tłumom ogniska rodzinne,
Mury Praojców i Praojców ziemię….
Podjąć na nowo dawne życie czynne
I obowiązkowo — tu, na kresach — brzemię.
Spłacić bezwzględnie zbrodnie i przestępstwa:
Niech je spotykają zasłużone kary…
A choć sił wiele potrzeba i męstwa
W przyszłość pomyślną nie zatrącać wiary.
Zemsty wszelako żądzę w sobie wstrzymać,
Bo zemsta — niszczy… nic nigdy nie tworzy.
Sprawiedliwości bezwzględnej się imać:
Za ludzką zemstę niech stanie gniew Boży!
Sił wiele trzeba tym, co w bój się rzucą…
W bój ze zniszczeniem. W tym zaciekłym boju
Zwątpienia bliźnich niechaj nas nie smucą,
Niechaj nie mącą nam ducha… spokoju…
Przeciwnie!.. Zewsząd otuchy zdrój bratni
Niechaj zagrzewa…. Krzepi bratnie duchy…
Machnęła ręką raz chyba ostatni….
Życzeniem…. Myślą… też dodasz otuchy.
Zdzisław Grocholski, 6.III.1918 r. w Winnicy
Słowo Polskie, ze zbiorów rodzinnych Henryka Grocholskiego, spisała z oryginału Lidia Baranowska, 20 listopada 2025 r.
Leave a Reply