22 maja w fastowskim kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego odbyły się podwójne uroczystości z udziałem znamienitych gości.
Obchodzono przede wszystkim 700. rocznicę odnowienia rzymskokatolickiej diecezji kijowskiej. Wiadomo, że w Fastowie do 1648 r. znajdowała się katedra łacińska, klasztory bernardynów i jezuitów, a także rezydencja biskupia.
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego jest jednym z najbardziej znanych w regionie kijowskim. Został zbudowany przez polską społeczność w latach 1903-1911, a pierwszym proboszczem był inicjator budowy ks. Stanisław Szeptycki.
Parafia przeżywała straszne czasy w dobie stalinizmu awswwwstalinizmu.Ksiądz proboszcz Franciszek Andruszewicz został zesłany na Sołowki, a dziesiątki wiernych rozstrzelano i wysłano do syberyjskich sowieckich obozów koncentracyjnych. Pani Profesor Natalia Rubleva mówiła o losach niektórych z nich po nabożeństwie, celebrowanym prze biskupa kijowsko-żytomierskiego Witalija Krywickiego.
Dopiero w 1990 roku kościół, pozbawiony przepięknej wieży iglicowej, został oddany wiernym obrządku łacińskiego, a pierwszym proboszczem, który faktycznie poświęcił połowę swojego życia na odnowienie świątyni, był ks. Zygmunt Jan Kozar, od którego dziś pochodzi nazwa placu przed kościołem.
W uroczystościach uczestniczyli również burmistrz Fastowa Mychajło Netjażuk, Nadzwyczajny i Pełnomocny Ambasador RP na Ukrainie Bartosz Cichocki z małżonką, Konsul Dorota Dmuchowska, a także przedstawiciel zarządu firmy Plastics-Ukraina Dariusz Górczyński. Byli także goście z Polski. Niewielką wzmiankę historyczną o Fastowie i jego biskupach rzymskokatolickich przeczytał wrocławski dominikanin ks. Marek Miławicki – autor książki o kościele fastowskim.
Drugą częścią uroczystości było otwarcie małego muzeum imienia biskupa Józefa Wereszczyńskiego. Biskup ten nazywany jest założycielem miasta na nowo w XVI wieku po niekończących się najazdach Tatarów. Ten biskup kijowski był chyba najbardziej aktywnym w historii diecezji i to on podsunął ideę przekształcenia Kozaków w oficjalny zakon wojskowy Rzeczypospolitej na wzór maltańczyków. Ponieważ był też, w połowie Rusinem, zostawał zwolennikiem wszelkiego pojednania ukraińsko-polskiego. Muzeum mieści się w niewielkim pomieszczeniu na prawo od ołtarza głównego i można tam zobaczyć niezwykle ciekawe eksponaty, starannie zebrane przez proboszcza parafii Podwyższenia Krzyża Świętego ks. Jana Piontkowskiego.
Po uroczystości goście zostali zaproszeni na obiad do dawnej plebanii. W tym budynku mieści się obecnie Centrum św. Marcina, który opiekuje się dziećmi ze specjalnymi potrzebami. W szczególności pomaga mu w opiece wspomniana firma Plastics-Ukraina. Jest tutaj kontaktowe mini-zoo, piękny plac zabaw, pracownia garncarska i kawiarnia. Nawiasem mówiąc, ostatnia jest dość popularna w mieście, zwłaszcza ze względu na pyszną pizzę. Wszystkie pieniądze od odwiedzających trafiają na potrzeby wychowańców Centrum.
Zwiedzając fastowski kościół warto zobaczyć również jego lapidarium, znajdujące się pod lewą ścianą świątyni. Gromadzone są tu pozostałości katolickich nagrobków ze starego cmentarza, zniszczonego przez władze sowieckie. Na ścianie znajduje się również duża tablica pamiątkowa ku czci niewinnie poddanych represjom w latach 1937-1938 parafian.
Dmytro Antoniuk, 27 maja 2021 r.
