Fot. ofeminin.pl
15 sierpnia, obchodziliśmy 95. rocznicę urodzin Anny Walentynowicz – działaczki społecznej w czasach PRL, legendy „Solidarności”.
Anna Walentynowicz urodziła się w 1929 r. we wsi Sienne na Wołyniu (obecnie wieś Sadowe w rejonie hoszczańskim obwodu rówieńskiego). Wraz z początkiem wojny ze względu na pogorszenie sytuacji materialnej rodziny Anna podjęła pracę u Edmunda Teleśnickiego. Kiedy w 1943 r. opuszczał Wołyń, wywiózł ją ze sobą do Polski, skłamawszy, że jej bliscy nie żyją.
Pracowała w gospodarstwie rolnym, w piekarni oraz w fabryce margaryny. W 1950 r. podjęła pracę w Stoczni Gdańskiej, gdzie była najpierw spawaczem, a następnie suwnicową. Społeczniczka, działaczka opozycyjna, współzałożycielka Wolnych Związków Zawodowych w 1978 r.
Jej dyscyplinarne zwolnienie z pracy w sierpniu 1980 r. – kilka miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego – było powodem strajków, które rozpoczęły się 14 sierpnia w Stoczni Gdańskiej i wkrótce objęły całe Wybrzeże. Jednym z postulatów protestujących robotników było przywrócenie Anny Walentynowicz do pracy. Strajki zakończyły się podpisaniem porozumień sierpniowych i założeniem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” – w latach 80. jednego z głównych ośrodków opozycji wobec władz komunistycznych w Polsce.
Anna Walentynowicz była inwigilowana przez Służbę Bezpieczeństwa. Po wprowadzeniu stanu wojennego w PRL była internowana, kilka miesięcy spędziła w więzieniu.
Po 1989 r. zniknęła całkowicie z życia politycznego, mocno związała się natomiast ze środowiskiem katolickim.
W latach 90. ojciec Anny Walentynowicz rozpoczął jej poszukiwania. O istnieniu swej najbliższej rodziny na Ukrainie dowiedziała się w 1996 r, już po śmierci ojca. Od tej pory regularnie przyjeżdżała do krewnych na Wołyń. W Polsce jednak ukrywała fakt istnienia ukraińskiej rodziny.
Anna Walentynowicz zginęła w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r.
W 2019 r. w rodzinnej wsi Anny Walentynowicz na Wołyniu na budynku miejscowej szkoły została odsłonięta tablica poświęcona jej pamięci. W uroczystości uczestniczyli jej siostra i wnuk. W marcu 2020 r. Anna Walentynowicz została uznana przez amerykański tygodnik „Time” za jedną ze 100 kobiet, które zdefiniowały ostatnie stulecie, a jednocześnie za Kobietę Roku 1980.
Sergij Porowczuk na podstawie Konsulat Generalny RP w Łucku, 18 sierpnia 2024 r.
