Polski cmentarz w Sławucie i zamczysko w Werbce Murowanej – nowość na liście zabytków dziedzictwa kulturowego w obwodzie chmielnickim.
Wydział ds kultury narodowości, religii i turystyki w Chmielnickiej Administracji Obwodowej na wyraźną prośbę polskiej wspólnoty miasta Sławuty dołączył do listy zabytków dziedzictwa kulturowego sławucką polską nekropolię, która znajduje się w samym centrum tego miasta.
Na początku listopada ubiegłego roku członkowie Sławuckiego Związku Polaków przy współpracy z redakcją „Słowa Polskiego” zaapelowali do władz miasta, by te nadały polskiemu cmentarzowi w ich mieście status zabytku. Władze miasta przekierowały tę prośbę do Obwodowego Wydziału Kultury, który po prawie dwóch miesiącach zatwierdził pozytywną decyzję w tej sprawie.
Warto rozumieć, że „zabytek rangi obwodowej” nie jest chroniony tzw. „czerwoną linią” przed zabudowaniami przylegającego do niego terenu ale taki status pozwoli chociażby w małej mierze zapobiec dewastacji cmentarza, zajmującego bardzo łakomy kąsek w samym centrum byłej „stolicy” Sanguszków.
Nie do końca zbadane są losy także szczątków Sanguszków, które mieściły się w kryptach kościoła Św. Doroty. Kilka czy kilkanaście grobów z ich prochami zniknęło po bolszewickiej okupacji. Możliwie w najbliższym czasie dzięki interwencji sławuckich Polaków dowiemy się więcej na ten temat.
Kolejną ciekawostką jest także włączenie do rejestru zabytków zamczyska podolskiego zamku w Werbce Murowanej (rej. jarmoliniecki). W czasach Korony ta miejscowość nad rzeką Uszycą w woj. podolskim należała do Mierów, Krassowskich, Michałowskich i Orłowskich. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego wymienia datę jej założenia na pocz. XVI wieku. Do dziś zachowały się tutaj ślady okazałej fortecy, prawdopodobnie drewnianej, która miała bronić Podola od najazdów tureckich i tatarskich. Kto wybudował tę fortecę? Nie wiadomo. Mogli to być Polacy lub Litwini, ale nie ma wątpliwości, że forteca nie przetrwała Chmielnicczyzny bo na mapie z 1690 roku już jej nie zaznaczono.
Słowo Polskie, 13.01.16 r.
Więcej na temat: Polski cmentarz w Sławucie pod ochronę państwa; 25 lat aktywnej działalności Polaków w obwodzie chmielnickim; Bohaterowie spod Mińkowiec doczekali się upamiętnienia
