Wyżyna Ukraińska

Woły na ukraińskim stepie. Zdjęcie z 1908 r.

Wyżyna Ukrainy zajmuje najbardziej na wschód wysuniętą część Wyżyny Podolsko-Ukraińskiej i ciągnie się na północny wschód do Dniepru, na wschodzie przechodzi po za tę rzekę, a na południe, w dorzeczu średniego Bohu, pochyla się ku Nizinie Czarnomorskiej.

Na Wyżynie Ukrainy los spoczywa bezpośrednio na granitach, to też rzeki, płynące tu w tej twardej skale, mają dno nierówne i tworzą porohy.

Najważniejszą z rzek Ukrainy jest Dniepr, który poniżej ujścia Teterewa płynie w kierunku południowowschodnim i tworzy na dłuższej przestrzeni północnowschodnią granicę wyżyny, mając brzeg prawy stromy i skalisty, lewy niski.

Następnie zmienia swój kierunek na południowy, wrzyna się w granitowy podkład wyżyny i tworzy skaliste, trudne do przebycia porohy, które tylko w czasie wysokiego stanu wody i tylko w dół przebywać można.
Boh należy do wyżyny tylko swym średnim biegiem. Inne rzeki wyżyny są nieznaczne i ubogie w wodę, to też tutaj (jako też i na Podolu) śród wybitnie stepowej krainy, spotykamy na wielką skalę zatamowane rzeki, tworzenie stawów; stawy te warunkują rozsiedlenie się ludności i są prawdziwym skarbem dla tutejszych mieszkańców; służą jako motory do obracania młynów, dostarczają ryb, ułatwiają hodowlę gęsi, którymi się całe drogi bielą, gdy wieczorem drób powraca do domu; prócz tego oczerety, porastające brzegi stawów, dostarczają doskonałego poszycia na dachy, oraz opału.

Ludność tutejsza zajmuje się głównie uprawą pszenicy, kukurydzy, buraków, hodowlą bydła, sadownictwem, oraz pszczelnictwem.

Śród stepów spotykamy często sady, najczęściej wiśniowe, otaczające siedziby ludzkie, zwane futorami. Futory można też nieraz napotkać w nielicznie rozrzuconych śród stepu gajach dębowych.
Głównym miastem Ukrainy jest Kijów; leży on na prawym, wyniosłym brzegu Dniepru, przy ujściu jego lewego dopływu Desny; miasto jest silną fortecą, na górze znajduje się klasztor z pieczarami, gdzie niegdyś mieszkali pustelnicy, a obecnie spoczywają zwłoki świętych, do których schodzi się mnóstwo pielgrzymów.

Okolice Kijowa słyną z ogrodów owocowych, to też w mieście tym wyrabiają znane konfitury kijowskie (warenja); miasto prowadzi też handel owocami suszonymi.

W dorzeczu Bohu leży Humań, w którego pobliżu znajduje się słynny z piękności ogród Zofjówka.

Nad Ingułem, lewym dopływem Bohu, na przejściu do stepów czarnomorskich, leży Elizabetgród (obecnie Kropownycki), niegdyś silna warownia przeciw Tatarom i Turkom; odbywają się tu jarmarki na bydło. Już po lewej stronie Dniepru nad Worskłą leży Połtawa.

Słowo Polskie na podstawie tekstu Anny Nałkowskiej z 1908 r., 10.03.18 r.