4 września grupa robocza z dekomunizacji przy Radzie Miasta Winnicy opublikowała kolejną listę ulic, które zmienią nazwę wskutek wejścia w życie ustawy dekomunizacyjnej, uchwalonej przez ukraiński parlament w marcu br.
20 proc. nowych nazw są bezpośrednio związane z polską historią i Polakami, którzy przyczynili się do rozwoju dobrosąsiedzkich stosunków polsko-ukraińskich na przestrzeni kilku ostatnich stuleci.
– Ul. Wołoczajowską → ul. Grocholskich. Grocholscy – to znana polska rodzina, która wydała na świat grono wybitnych działaczy społeczno-politycznych w XVIII-XX ww. Wśród nich fundator zamku na Piętniczanach Michał Grocholski (1705-1768), ziemianie i działacze społeczni Tadeusz (1839-1913) i Zdzisław (1881-1968) Grocholscy.
– Ul. Żurawlowa → ul. Sikorskiego. Igor Sikorski jest uważany zarówno za Ukraińca, Rosjanina oraz Polaka. Wynalazca helikoptera mieszkał w Winnicy w latach 1916-1917. Pochodzi z szlachty zagrodowej na Wołyniu.
– ul. Zubrylina → Gen. Bezruczki. Generał Marko Bezruczko (1883-1944) – działacz wojskowy, generał Armii URL. W dniach 28 sierpnia-2 września 1920 roku stał na czele obrony Zamościa przed 1 Konarmią Budionnego, wojskowy minister w rządzie Petlury (1921).
– ul. Kujbyszewa → ul. Bernarda Pretwicza. Pretwicz (1500-1563), znany jako Murus Podoliae śląski szlachcicz na służbie Polski, starosta barski (1540-1552). Skutecznie walczył z Tatarami na Podolu. Odrodził zaufanie miejscowych mieszkańców do potęgi RP, wskutek czego Podole szybko zaczęło się rozwijać.
– ul. Meringa → ul. Gustawa Brillinga (1867-1940). Prawnik, założyciel Winnickiego Muzeum Krajoznawczego. Uratował masę polskich zabytków z opuszczonych i obrabowanych podolskich rezydencji polskiego ziemiaństwa przed ich zniszczeniem w czasach przewrotu bolszewickiego.
– ul. Osypenko → ul. Mury. Murami w Winnicy w czasach I RP nazywano klasztor jezuitów. Dziś to określenie winniczanie stosują do całego byłego katolickiego zespołu klasztornego po prawej części od kościoła kapucynów (b. kościół o klasztor dominikanów, kolegium jezuickie, klasztor i kościół jezuitów).
– ul. Ostrowskiego → ul. Bracławska. Przed rozbiorami Polski Winnica pełniła rolę stolicy województwa bracławskiego I RP.
– ul. Perszotrawnewa → Magistracka. Magistrat funkcjonował w Winnicy w czasach I RP od 1640 roku, kiedy to miasto otrzymało Magdeburskie Prawo. Magistrat funkcjonował do 1838 roku, kiedy stolicę przeniesiono do Kamieńca Podolskiego. Następnie do roku 1866 winnicki Magistrat był upoważniony jedynie upoważnienie do sądownictwa.
– ul. Petrowskogo → ul. Zamkowa. W miejscu, gdzie mieści się obecnie ul. Petrowskogo, znajdował się kiedyś pierwszy (XIV w.) i drugi (XVI w.) winnicki zamek (Koriatowiczów i Ostrogskich).
– ul. Rudniewa → ul. Hetmana Wygowskiego (1608-1664). Zaporoski hetman, współautor Hadziackiej Ugody (1658 r.), którą Sejm zatwierdził 22 maja 1659 roku. Zwycięzca rosyjskiej armii po polskiej stronie w Bitwie pod Konotopem (1659 r.).
– ul. Stachurskiego → ul. Jana Pawła II. Wszystkie dodatkowe komentarze odnośnie postaci Papieża Polaka są zbędne.
– ul. Fabriciusa → ul. Józefa Konrada-Korzeniowskiego (1857-1924). Polski i angielski pisarz-marynista rodem spod Berdyczowa. W br. w pomieszczeniach Berdyczowskiego Sanktuarium Maryjnego otworzono muzeum Conrada-Korzeniowskiego.
– ul. Czerwonych Partyzantów → ul. Władysława Horodeckiego (1863-1930). Polski architekt, mecenas. Autor kościołów, dworców kolejowych i innych budowli na Ukrainie, w Polsce oraz Iranie.
– ul. Czerwonoflotska → ul. Hetmana Sahajdacznego (1582-1622). Współautor licznych zwycięstw I RP w bitwach z Tatarami, Turkami i Rosjanami.
– ul. Czkałowa → ul. Petlury (1879-1926). Ukraiński działacz wojskowy. Ataman Ukraińskiej Republiki Ludowej, sojusznik Polski w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r.
– ul. Czubaria → ul. ks. Wysokińskiego (1886-1959). Jezuita, ostatni proboszcz kościoła MB Anielskiej w Winnicy przed jego zamknięciem na początku lat 60. XX w. przez władze komunistyczne.
Przez dołączenie w ostatnich miesiącach do Winnicy terenu okolicznych wiosek pojawiła się możliwość upamiętnienia w nazwach ulic kolejnych działaczy na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego i walki z rosyjskim okupantem. Kolejne propozycje – to ul. Henryka Józewskiego i Hetmana Jana Chodkiewicza.
W procesie zmian nazw ulic w Winnicy aktywny udział wzięła polska wspólnota miasta i kościół rzymskokatolicki.
Słowo Polskie, 04.09.15 r.
