W dniach 12-14 września 2025 roku, w ramach obchodów Dnia Miasta Winnica, zespół Muzeum Winnickiego organizuje wystawę „Perełki Samorządności” w murach Wieży Artynowa. Prezentuje ona obecne herby burmistrza Winnicy – Kolar, Pieczęcie i Klucz miasta Winnica. Kleinody (z niemieckiego „Kleinod” – skarb, drobny kosztowności) to symbole wybieralnej władzy samorządu lokalnego i oficjalne atrybuty burmistrza Winnicy, które są mu wręczane podczas uroczystej ceremonii zaprzysiężenia. Na wystawie prezentowane są również pierwsze miejskie kleinody od czasu odzyskania niepodległości przez Ukrainę, wyprodukowane w 1995 roku. Burmistrz Serhij Morgunow przekazał je do Muzeum Winnickiego na stałe.
Przyjrzyjmy się bliżej opisowi i symbolice każdej z współczesnych miejskich symboli władzy miejskiej, wykonanej przez lokalną firmę jubilerską „DIADEMA”.
Kolar. Jest to masywny, ozdobny łańcuch z zawieszką – godłem burmistrza Winnicy, noszony na szyi. Ozdobny łańcuch wykonany z żółtego metalu składa się z 36 ogniw, z których 18 jest okrągłych, a 18 kwadratowych, ułożonych naprzemiennie i połączonych łańcuszkami. 9 okrągłych ogniw zdobi emaliowany herb państwowy Ukrainy, a kolejne 9 okrągłych – herb miasta Winnicy. 18 kwadratowych ogniw jest artystycznie zdobionych równoramiennym krzyżem w stylu bizantyjskim z ornamentem roślinnym. Do łańcuszka przymocowana jest zawieszka – ośmiokątna gwiazda, ozdobiona nakładką w kształcie Wielkiego Herbu Winnicy oraz wstęgą z napisem „Winnica”. Kolar symbolizuje długą historię samorządności miasta i ciężar odpowiedzialności wybranego burmistrza za wspólnotę terytorialną miasta Winnicy. Ośmiokątna gwiazda jest symbolem wieczności, wiedzy i mądrości. Wiadomo, że na początku XX wieku mer Winnicy używał jej Mykoła Owodow, ale nie przetrwała ona do naszych czasów.
Pieczątki. Ponieważ nie jest ona jedna, a dwie. Pieczęć burmistrza miasta ma kształt koła. W centrum znajduje się wizerunek herbu miasta Winnicy. Nad nią w okręgu widnieje napis „Burmistrz Winnicy”, a pod nim napis „1363”, rok założenia miasta. Po obu stronach daty znajdują się gałązki lauru i dębu. Uchwyt herbu ma kształt figury Kozaka z okresu Hetmańszczyzny. Druga pieczęć, ceremonialna, również ma kształt koła. W centrum – dawny herb Winnicy z pieczęci magistratu z 1796 roku – starożytny wizerunek herbu miasta. Nad nią w okręgu widnieje łaciński napis „SENATUS POPULUS QUIRITIUM VINNICENSIS”, symbolizujący jedność władz miasta i jego mieszkańców. Pod herbem znajduje się napis „MCCCLXIII”, oznaczający rok założenia miasta. Uchwyt herbu ceremonialnego wykonany jest w formie figury rycerza z czasów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pieczęcie są artystycznie zdobione w formie kompozycji – symbolicznego wizerunku Wielkiego Herbu Winnicy. Na cokole znajduje się stela z herbem, flankowana przez rycerza i Kozaka, będących uchwytami pieczęci. Podstawę cokołu stanowi teren miejski po obu brzegach południowego Bugu, konsekrowany lub poświęcony przez księdza prawosławnego, księdza rzymskokatolickiego i rabina żydowskiego. Pieczęcie burmistrza Winnicy symbolizują historyczną tradycję używania herbów miejskich od XVIII wieku. Laurka na pieczęci heraldycznej symbolizuje triumf i zwycięstwo, a gałąź dębowa – potęgę i długowieczność. Napis w języku łacińskim „SENATUS POPULUS QUIRITIUM VINNICENSIS” na pieczęci heraldycznej ceremonialnej symbolizuje jedność władz miasta i jego mieszkańców.
Klucz. Symbol miasta Winnicy składa się z rękojeści, pręta i ostrza zwróconego w lewo. Uchwyt jest okrągły, zwieńczony srebrną koroną miejską. Korpus rękojeści stanowi masywny, wypukły odlewany okrąg, wokół którego znajduje się ażurowe, artystyczne tłoczenie. Na okręgu strony tytułowej pióra znajduje się wizerunek herbu miasta Winnicy z napisami „Winnica”, „Wiara”, „Państwo”, „Naród” w okręgu, na odwrocie – wizerunek słońca Podola. Wokół okręgu umieszczono 4 nakładki w kształcie krzyża – artystycznie opracowane kompozycje. Rękojeść jest połączona z ostrzem za pomocą pręta. Górna część pręta składa się z medalionu z datą nadania Winnicy prawa magdeburskiego (1640, strona tytułowa, rewers MDCXL), który trzymają dwa aniołki. Dolna część pręta jest ośmiokątna. Na górnej krawędzi karty tytułowej znajduje się napis „Niech błogosławieństwo Boże zawsze będzie z Tobą”. Na górnej krawędzi rewersu znajduje się napis „Benedictio Domini sit vobiscum”. U podstawy ostrza, będącego przedłużeniem berła, znajduje się wieża Winnicka. Ostrze jest wykonane w kształcie liter V i B, które reprezentują pierwszą literę nazwy miasta w alfabecie łacińskim i cyrylicy.
Od czasów Średniowiecza klucz miasta Winnica jest tradycyjnym europejskim symbolem głowy miasta – strażnika klucza do bramy miejskiej. Jest ucieleśnieniem obowiązku burmistrza Winnicy, jakim jest ochrona, rozwój i zapewnienie stabilności życia mieszkańców. Wizerunek słońca na rękojeści klucza świadczy o przynależności Winnicy do historycznego i etnograficznego regionu Ukrainy – Podola. Artystycznie zdobione kompozycje wokół słońca symbolizują różne sfery życia obywateli: na stronie tytułowej sądownictwo, życie kulturalne, rzemiosło artystyczne, produkcję chemiczną, na odwrocie – lotnictwo wojskowe, handel, szkolnictwo i medycynę
Leave a Reply