Karty polskiej historii w obwodzie winnickim zostały uwiecznione w tablicach pamiątkowych. W centrum administracyjnym tego regionu znajduje się kilka miejsc pamięci, poświęconych historii stosunków polsko-ukraińskich. 23 maja 2008 roku na budynku Izby Przemysłowo-Handlowej, gdzie na początku ubiegłego stulecia mieściła się siedziba rady miejskiej, odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego, który w 1920 roku wraz z armią Petlury walczył z najazdem bolszewickim.
11 listopada 2014 r., na dworcu kolejowym w Winnicy uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową – upamiętniającą spotkanie Piłsudskiego z Symonem Petlurą, które wydarzyło się w mieście 16 maja 1920 r.
W Centralnym Parku Kultury i Wypoczynku znajdują się dwie tablice pamiątkowe w języku polskim. Jedna przypomina o zniszczonym przez bolszewików w 1936 r. cmentarzu katolickim, druga zaś o represjach stalinowskich z lat 1937–1938, których ofiarą padły tysiące Polaków i Ukraińców z Podola wschodniego. Wszystkie te placówki powstały z inicjatywy polskiej społeczności miasta oraz Konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej w Winnicy.
Z Winnicą wiąże się wiele polskich nazwisk: dowódców wojskowych, świętych, artystów i naukowców. Dziś potomkowie oddają hołd pamięci wspólnej przeszłości historycznej Polski i Podola.
W mieście Bar na miejscowym cmentarzu rzymskokatolickim znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy Wojska Polskiego. Także w Lipowcu w miejscu śmierci Polaków, którzy zginęli w walkach z czerwoną inwazją w czerwcu 1920 r. został wzniesiony pomnik. Podobnie w Brahiłowie (rejon żmeryński) znajduje się memoriał poległym w 1920 r. żołnierzom polskim.
Te miejsca przybliżają historię wojny polsko-bolszewickiej toczącej się na Podolu w latach 1919–1921.
W Pikowie zainstalowano tablicę pamiątkową ku czci Jana Potockiego (1761-1815), polskiego pisarza, historyka i podróżnika. Był autorem 24 znaczących dzieł z różnych dziedzin wiedzy i pierwszym słowiańskim uczonym swoich czasów, autorem prac, które zapoczątkowały badania krajoznawcze Wołynia, Podola i Chersonia.
W miejscowości Karabeliwka w rejonie tepłyckim 5 września 2015 r. odbyło się uroczyste odsłonięcie pomnika Matki Jadwigi Józefy Kuleszy, założycielki Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek. Pomnik w formie białego obelisku z krzyżem, z płaskorzeźbą z brązu przedstawiający zakonnicę, upamiętnia publiczną i religijną działalność „Matki Jadwigi” na Bukowinie i Podolu.
Lidia Baranowska na podstawie prac studentów Winnickiego Uniwersytetu im. Stusa, fot. Redakcja (2020 r.). 29 maja 2025 r.
Leave a Reply