Ignacy Jerzy Ścibor Marchocki (1755–1827) – właściciel ziemski, inicjator reform gospodarczych, społecznych i religijnych w swoich posiadłościach, znanych jako Księstwo Mińkowieckie, wydawca. Ignacy Ścibor Marchocki był szlachcicem, filozofem, reformatorem i filantropem, związany z Murafą na terenie dzisiejszego obwodu winnickiego.
Marchocki wykształcenie zdobył we Francji, gdzie przejął idee Oświecenia, które wpłynęły na jego późniejszą twórczość. Powróciwszy na Podole, i zetknąwszy się z rosyjskim systemem funkcjonowania państwa stworzył w swoich majętnościach rodzaj mikrowspólnoty z własnymi prawami, sądem i administracją.
Ignacy Marchocki przywiązywał dużą wagę do równości społecznej — w jego posiadłościach zniesiono poddaństwo, a chłopi otrzymali więcej praw. Wspierał rozwój rzemiosła, handlu i edukacji wśród chłopów. W swoim „państwie” wprowadził równość wobec prawa bez względu na płeć, status i religię, co było zjawiskiem niezwykle postępowym jak na tamte czasy.
Posiadłości Marchockiego stały się ośrodkiem życia intelektualnego, do którego przybywali wykształceni ludzie z różnych części imperium.
Władze Imperium Rosyjskiego naturalnie podchodziły do jego działalności z podejrzliwością i ostatecznie ograniczyły jego wolność. Mimo to idee Marchockiego pozostawiły głęboki ślad w umysłach miejscowej ludności.
Jego osobowość inspirowała ukraińskich i polskich intelektualistów kolejnych pokoleń. Ignacy Marchocki pozostawił po sobie ślad jako człowiek o humanistycznych poglądach, wyprzedzający swoją epokę. Kościół wybudowany przy jego pomocy nadal istnieje we wsi Murafa. Postać Marchockiego jest wyrazistym przykładem humanistycznej misji szlachty polskiej na ziemiach ukraińskich. Historycy uważają go za jednego z najbardziej oryginalnych myślicieli i reformatorów swoich czasów.
Z perspektywy minionych dwustu lat Marchocki nie wygląda już jako ekscentryczny szlachcic niespełna rozumu, udający króla nieistniejącego państwa. Jego postać ujarzmionym wówczas przez Rosjan i Niemców Polakom kojarzyła się z wolnością i niepokorą okupantowi. Po śmierci dobra Ignacego Marchockiego przejął jego syn, późniejszy powstaniec styczniowy. Za jego udział w wojnie przeciwko władzom carskim tereny byłego „Księstwa Mińkowieckiego” zostały skonfiskowane.
Ignacy Jerzy Ścibor Marchocki jest bohaterem powieści Juliusza Słowackiego Król Ladawy.
Opis ilustracji: Fragment znaku granicznego „Księstwa Mińkowieckiego”, który zachował się w zbiorach muzeum w Chmielnickim na Ukrainie..
Leave a Reply