Maria Wittek urodziła się w 1899 roku w Trębkach pod Gostyninem w rodzinie młynarza, a zarazem zaangażowanego członka Polskiej Partii Socjalistycznej. Dzieciństwo i młodość spędziła na Ukrainie, początkowo w Winnicy, a następnie w Kijowie, gdzie przeniosła się jej rodzina. Była typową przedstawicielką pokolenia młodej polskiej inteligencji, wychowanej w duchu patriotycznym, w tradycjach I Rzeczpospolitej i powstań narodowych.
Od 12. roku życia brała udział w polskim szkolnym kółku samokształceniowym, a następnie wstąpiła do III Polskiej Drużyny Harcerskiej. W 1917 roku została zaprzysiężona w Polskiej Organizacji Wojskowej – konspiracyjnej polskiej organizacji niepodległościowej powołanej w 1914 roku przez Józefa Piłsudskiego. W czasie służby w POW ukończyła kurs wywiadowczy i szkołę podoficerską. W 1917 roku rozpoczęła studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Kijowskiego. W 1919 roku uniknęła aresztowania przez bolszewików, którzy rozbili zebranie Komendy Okręgu POW i objęła kierownictwo Wydziału Wojskowego KO, które pełniła do grudnia 1919 roku, kiedy przedostała się do Polski. Byłą jedną z nielicznych kobiet, spośród znacznej ich liczby zaangażowanej w POW, która doszła do wysokiego stanowiska w tej organizacji, wykazując się ogromną odwagą i determinacją. Działalność na Ukrainie, a szczególnie uzyskane przez nią informacje wywiadowcze przyczyniły się m.in. do podjęcia przez Józefa Piłsudskiego decyzji o ofensywie kijowskiej, a następnie jej sukcesu.
Po powrocie do Polski, Maria Wittek nadal pełniła służbę wojskową, biorąc udział w walkach z Armią Czerwoną w Galicji, za które została odznaczona najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym – Krzyżem Virtuti Militari. Po wojnie zajmowała się przede wszystkim sprawami przysposobienia wojskowego kobiet. Ukończyła szkołę podchorążych, uzyskując nominację oficerską. Po zamachu majowym objęła funkcję komendantki Organizacji Przysposobienia Kobiet do Obrony Kraju. Po ataku Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku objęła funkcję Komendantki Głównej Kobiecych Batalionów Pomocniczej Służby Wojskowej. Brała udział w obronie Lwowa, a następnie wstąpiła do powstałej z inicjatywy gen. Tadeusza Karaszewicza-Tokarzewskiego konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski (potem Związku Walki Zbrojnej, a od 1942 roku Armii Krajowej), obejmując stanowisko komendantki Pomocniczej Służby Kobiet, przemianowanej następnie na Wojskową Służbę Kobiet.
Wzięła udział w Powstaniu Warszawskim, kontynuowała pracę konspiracyjną w Armii Krajowej i powołanej w jej miejsce Organizacji „Nie”. Po zakończeniu wojny wznowiła działalność w Przysposobieniu Wojskowym Kobiet. W 1949 roku została aresztowana, zwolniona po 6 miesiącach, pracowała jako kioskarka. Po przejściu na emeryturę zajmowała się upamiętnieniem działalności polskich kobiet w walce o niepodległość. Po upadku komunizmu w Polsce została w 1991 roku mianowana generałem brygady. Zmarła 19 kwietnia 1997 roku i została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Słowo Polskie, dobór materiałów dr. hab. Tadeusz Paweł Rutkowski, Michał Zarychta, 28.03.15 r.; KZ
Więcej na temat: Biogramy inicjatorów polsko-ukraińskiego sojuszu militarnego 1920 roku. Józef Piłsudski (1867-1935); Biogramy inicjatorów polsko-ukraińskiego sojuszu militarnego 1920 roku. Symon Petlura (1879-1926)
