Sofijskie deklaracje szczytu NATO na temat Ukrainy

Fot. NATO

Elementem zademonstrowania politycznej woli członków Zgromadzenia Parlamentarnego NATO reprezentujących 32 państwa członkowskie było przyjęcie na posiedzeniu plenarnym 27 maja dwóch Deklaracji – „Zjednoczeni z Ukrainą – aż do zwycięstwa” oraz „Kształtowanie NATO dla przyszłych pokoleń w perspektywie Szczytu w Waszyngtonie”. Obie deklaracje prezentował Przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego NATO poseł Michał Szczerba.

Wiosenna Sesja Zgromadzenia Parlamentarnego NATO odbyła się w Sofii w dniach 25-27 maja. W obradach udział wzięło około 220 parlamentarzystów reprezentujących kraje członkowskie Sojuszu, państwa stowarzyszone oraz delegacje parlamentarne o statusie obserwatora. Po raz pierwszy w roli pełnoprawnych członków udział Sesji udział wzięli parlamentarzyści ze Szwecji. Państwo to w marcu br. stało się 32. państwem członkowskim Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Polskę reprezentowała Delegacja Sejmu i Senatu RP do ZP NATO: Przewodniczący Delegacji RP oraz Przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego NATO poseł Michał Szczerba, Wiceprzewodniczący Delegacji RP posłowie Paweł Bejda, Bartosz Kownacki, Marcin Kulasek i Mirosław Suchoń oraz posłowie Waldemar Andzel, Joanna Kluzik-Rostkowska, Marcin Przydacz i Andrzej Szewiński.

Obrady ZP NATO koncentrowały się przede wszystkim na zagadnieniach związanych z sytuacją wojenną w Ukrainie i jej implikacjami na bezpieczeństwo międzynarodowe oraz przyszłość Sojuszu Północnoatlantyckiego. Parlamentarzyści przedyskutowali konieczność kontynuowania, a także zwiększenia wsparcia dla Ukrainy, przede wszystkim w poprzez dostarczanie nowoczesnego uzbrojenia w tym systemów obrony przeciwlotniczej przez państwa sojusznicze. Parlamentarzyści poruszyli także kwestię adaptacji Sojuszu Północnoatlantyckiego do zmieniającej się rzeczywistości geopolitycznej oraz sytuację bezpieczeństwa w rejonie Morza Czarnego. Omówiono również stan przygotowań do tegorocznego Szczytu Szefów Państw i Rządów NATO w Waszyngtonie, który odbędzie się w dniach 9-11 lipca.

Priorytety Sojuszu Północnoatlantyckiego

W czasie sesji plenarnej, której przewodniczył poseł Michał Szczerba swoje wystąpienia zaprezentowali m.in. Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg, Premier Bułgarii Dimitar Glavchev oraz Wiceprzewodnicząca Zgromadzenia Narodowego Bułgarii Rositsa Kirova. Uczestnicy sesji wysłuchali również przesłania Prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego oraz Ministra Obrony Ukrainy Rustena Umerova.

W swoim wystąpieniu Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg podkreślił, że obecnymi trzema priorytetami Sojuszu są: kwestia finansowania wydatków na obronę i bezpieczeństwo, Ukraina oraz globalne partnerstwo NATO. Zaledwie 19 państw członkowskich, w tym nowoprzyjęty sojusznik Szwecja przeznacza na obronność minimum 2% PKB, co zostało uzgodnione na Szczycie w Newark (USA) w 2014 roku. Grono tych państw powinno w tym roku powiększyć się o dwa kolejne – Czarnogórę i Norwegię. W pozostałych państwach też podejmowane są aktywne działania nad zwiększeniem budżetów na bezpieczeństwo i obronność.

Sekretarz Generalny zaznaczył, że sytuacja na froncie jest niepokojąca. Państwa zachodnie nie zawsze dostarczyły Ukrainie to co obiecały, a prace nad pakietem pomocowym przygotowanym przez Stany Zjednoczone, a uchwalonym przed kilkoma tygodniami trwały zbyt długo. SG NATO Jens Stoltenberg zgodził się co do konieczności zniesienia ograniczeń w używaniu przez Ukrainę otrzymywanej broni podkreślając, że „prawo do samoobrony obejmuje uderzanie w uzasadnione cele poza terytorium Ukrainy”.

Odnosząc się do kwestii globalnego partnerstwa, SG NATO wskazał, iż dla Sojuszu Północnoatlantyckiego niezwykle istotna jest polityka budowania i zacieśniania współpracy m.in. z Japonią, Republiką Korei, Australią i Nową Zelandią. Region Pacyfiku jest bowiem geostrategicznie niezwykle istotny, a Chiny, które stanowią największe wyzwanie, nigdy nie potępiły Rosji za wywołanie wojny i pozostają jej najważniejszym partnerem gospodarczym, dostarczając m.in. podzespoły wykorzystywane do celów militarnych.

Bezprecedensowe Deklaracje

W Deklaracji nr 489 Parlamentarzyści wezwali m.in. do przyspieszenia dostaw kluczowej broni dla Ukrainy w celu zwalczania rosyjskiej agresji oraz zniesienia ograniczeń w używaniu broni dostarczanej przez sojuszników przeciwko celom wojskowym w Rosji. Jak podkreślił poseł Michał Szczerba „Ukraina może się obronić tylko wtedy, gdy będzie w stanie zaatakować rosyjskie linie zaopatrzenia i rosyjskie bazy operacyjne. Czas zaakceptować tę rzeczywistość i pozwolić Ukrainie robić to, co musi”. Przewodniczący ZP NATO poseł Michał Szczerba podkreślił znaczenie szybkiego i nieograniczonego dostarczenia Ukrainie systemów obrony przeciwlotniczej oraz wszelkiej niezbędnej broni „nie za dwa lata, nie za dwa miesiące, ani nawet nie za dwa tygodnie. Ukraina potrzebuje tego natychmiast. Musimy przyspieszyć i zintensyfikować działania i dać Ukrainie wszystko czego potrzebuje (..) NATO zostanie znacznie osłabione i straci wiarygodność, jeśli będziemy nadal pomagać półśrodkami”.

W Deklaracji nr 490 członkowie ZP NATO wyrazili przekonanie, że zbliżający się Szczyt Szefów Państw i Rządów NATO, który odbędzie się w Waszyngtonie, powinien jednoznacznie wzmocnić rolę Sojuszu w długoterminowej pomocy wojskowej dla Ukrainy oraz być okazją do zdecydowanego wsparcia Ukrainy w dążeniach do członkostwa w NATO. Proces ten określono jako nieodwracalny (irreversible). W Deklaracji wezwano także m.in. do przeniesienia („wyjątkowego i niezbędnego”) partnerstwa Sojuszu Północnoatlantyckiego z Unią Europejską na wyższy poziom.

W czasie Sesji Zgromadzenia Parlamentarnego NATO zatwierdzono status członkostwa stowarzyszonego dla parlamentu Malty i Zgromadzenia Kosowa.

Sesja ZP NATO w Sofii była ostatnią, w której w roli Sekretarza Generalnego NATO udział wziął Jens Stoltenberg (pełni tę funkcję od 2014 r.). Specjalną nagrodę jako wyraz docenienia jego służby dla Sojuszu, który stał się pod jego przewodnictwem bardziej zjednoczony oraz silniejszy, a także zasług dla Zgromadzenia Parlamentarnego NATO, wręczył Przewodniczący ZP NATO poseł M. Szczerba.

W czasie Sesji członkowie Komisji Obrony i Bezpieczeństwa ZP NATO, w tym posłowie Paweł Bejda, Mirosław Suchoń oraz Andrzej Szewiński odwiedzili bazę Nowo Selo, w której stacjonuje batalionowa grupa bojowa w ramach wzmocnionej obecności wojsk NATO na wschodniej flance.

Kolejna Sesja ZP NATO odbędzie się w dniach 22-25 listopada w Kanadzie, w Montrealu.

Słowo Polskie za: Sejm RP, 3 maja 2024 r.