Przed i po ataku nazistowskich Niemiec na Polskę 1 września 1939 roku część mieszkańców wsi została zmobilizowana do Wojska Polskiego. 19 września 1939 roku do Sienkiewiczówki wkroczyły wojska Armii Czerwonej Związku Radzieckiego w ramach okupacji zachodniej Ukrainy uzgodnionej z Niemcami. Wraz z nadejściem władzy sowieckiej rozpoczęły się represje mieszkańców wsi – aresztowania i deportacje na Sybir. Na mocy porozumienia między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim wszyscy niemieccy koloniści na Wołyniu (w tym mieszkańcy Sienkiewiczówki) zostali przesiedleni do zachodniej Polski, okupowanej przez Niemców.
22 czerwca 1941 roku nazistowskie Niemcy zaatakowały Związek Radziecki. Według relacji mieszkańców, tego samego dnia niemieckie samoloty zaatakowały Sienkiewiczówkę. Stacja Sienkiewiczówka została zajęta przez wojska hitlerowskie 25 czerwca 1941 roku .
We wsi utworzono niemieckie władze okupacyjne pod przewodnictwem Niemca z Sudetów Leopolda Hampla, znającego język czeski. Naziści wykorzystali istniejące wcześniej różnice między Polakami a Ukraińcami. Na początku okupacji, w 1941 roku, Niemcy zorganizowali pomocniczą policję, składającą się z Ukraińców (Schutzmani), a w miejscowościach wokół Sienkiewiczówki wyznaczono osoby pochodzenia ukraińskiego do organizacji zbiórek żywności.
Podczas Holokaustu w czerwcu 1942 roku około 800 Żydów zostało rozstrzelanych na południowo-wschodnich obrzeżach wsi, zarówno z Sienkiewiczówki, jak i okolicznych miejscowości. Czeskie źródła podają, że kilku rodzinom żydowskim udało się uniknąć egzekucji i zostały one ukryte przez okolicznych mieszkańców. Kilkudziesięciu młodych ludzi ze wsi zostało wywiezionych na roboty do Niemiec jako „Ostarbeiterzy”.
W marcu 1943 roku członkowie ukraińskiej policji pomocniczej przeszli do Ukraińskiej Powstańczej Armii. Naziści zastąpili Ukraińców w policji pomocniczej Polakami. W Sienkiewiczówce stacjonował garnizon niemiecki i „obóz zastępczy” polskiej policji. Według polskich źródeł, w pierwszej połowie 1943 roku do Sienkiewiczówki uciekły setki polskich uchodźców z okolicznych miejscowości w obawie bycia zamordowanymi przez ukraińskich nacjonalistów.
W 1943 roku w Sienkiewiczówce i okolicach doszło do licznych starć między niemieckimi siłami okupacyjnymi a ukraińskimi powstańcami. Po kolejnym ataku OUN-UPA niemiecka administracja i polscy policjanci z rodzinami uciekli z Sienkiewicza do Łucka. Niektórzy z nich zostali zatrzymani i zabici – wśród nich ksiądz Sienkiewicz Dobrzański. Podczas ataku w Sienkiewiczu spłonął kościół, apteka, młyn i wiele innych budynków.
Od końca 1943 roku do początku wiosny 1944 roku powiat sienkiewiczowski znajdował się pod faktyczną kontrolą powstańców ukraińskich. Niemieckie siły okupacyjne przeprowadzały akcje odwetowe. W sąsiednich Kołdeżach niemieckie samoloty zrzuciły bomby na szkołę i kościół, zabijając 93 mieszkańców.
1 kwietnia 1944 roku Armia Czerwona po raz drugi wkroczyła do Sienkiewiczówki. W walkach 1944 roku na terenie rejonu Sienkiewiczowskiego zginęło 575 żołnierzy i oficerów. Ich szczątki pochowano ponownie w zbiorowej mogile w 1959 roku, gdzie wzniesiono Pomnik Nieznanego Żołnierza.
Latem 1944 roku Armia Czerwona przygotowywała letnią operację lwowsko-sandomierską , a cała ludność cywilna z pasa frontu o głębokości 20-25 km została ewakuowana na wschód do Łucka. Mieszkańcy Sienkiewiczówki i okolic mogli wrócić do domów dopiero w sierpniu 1944 roku.
Dziesiątki mieszkańców Sienkiewicza i okolicznych miejscowości zostało zmobilizowanych do Armii Radzieckiej w latach 1944-1945. Zmobilizowani Czesi dołączyli do czechosłowackich brygad Armii Czerwonej.
Zgodnie z porozumieniem Beneša i Stalina z 10 lipca 1946 r. większość Czechów wołyńskich skorzystała z okazji i powróciła z totalitarnego Związku Radzieckiego do demokratycznej wówczas Czechosłowacji.
Tak zakończyła się wielonarodowa historia Sienkiewiczówki: niemieccy koloniści zostali deportowani w 1939 roku, Żydzi zostali eksterminowani podczas II wojny światowej, Polacy i Czesi powrócili do swojej historycznej ojczyzny. Od końca lat 40. XX wieku Sienkiewiczówka rozwijała się jako wieś, w której bezwzględną większość ludności stanowili Ukraińcy.
Leave a Reply