Fot. Polona
Parafia mohylowska po jakimś czasie zaczęła być była obsadzana kapłanami rzymskokatolickimi, a w tej garstce Ormian, która pozostawała jeszcze w Mohylowie, nie było ani jednego, który by swój język rozumiał.
Od r. 1743 do r. 1855 wszyscy proboszcze w Mohylowie byli pochodzenia ormiańskiego a porządek ich następujący: 1) ksiądz Augustyn Mikołajewicz, Świętej Teologii Doktor, l. 1742-1748. 2) Ksiądz Szczepan de Chosrow Mikołajewicz, Świętej Teologii Lektor, l. 1748-1762. 3) Ksiądz Szymon Krzysztofowicz, l. 1762-1810. 4) Ksiądz Józef Krzysztofowicz, biskup, l. 1810-1816. 5). Ksiądz Antoni Warterysowicz, l. 1816-1822. 6) Ksiądz Samuel Moszoro, nominat na biskupa l. 1822-1854. 7) Po śmierci ks. Moszory rok jeden zarządzał parafią mohylowską ksiądz Rafał Langier, urodzony w Stambule, wychowaniec Mechitarystów wiedeńskich, szanowany kapłan, uczony, znawca języków wschodnich, ten w r. 1855 przeniesiony na proboszcza do ormiańskiego kościoła w Kamieńcu. Zakończył tam życie w roku 1863. Ostatni kapłan z Ormian na Podolu.
W archiwum kościoła mohylowskiego znajduje się rękopis zatytułowany przez autora księdza Szymona Krzysztofowicza „Status et munimenta Ecclesiae Armenae Mohyloviensis sub titulo S. Gregorii Patriarchi. A. Illuminatoris Armenorum ad perpetuam rei memoriam adnotantur die 10 Januarii 1763“, doprowadzony do sierpnia 1808 r. in folio, stron 86. Dwie broszury Stanisława Krzyżanowskiego: „Kościół N. Maryi Panny w Mohylowie nad Dniestrem” i „Silva rerum X. Krzysztofowicza” stanowią oddruk tego raptularza.
Do parafii tego kościoła należą miasto Mohylów i 12 wsi, z których 9 leżą w powiecie mohylowskim i 3 w powiecie jampolskim. Ogólna liczba parafian wynosi 1169 osób.
Cmentarz katolicki w MohyIowie znajduje się przy wyjeździe z miasta na tak zwanej górze szarogrodzkiej — cały zasadzony drzewami morwowymi.
Przygotował Walery Franczuk na podstawie: W. Pobóg-Górski, Powiat mohylowski w gubernii podolskiej, Warszawa 1903, s. 201-206, 29 lutego 2024 r.
Leave a Reply