Mościska na mapie z pocz. XX wieku. Fot. Polona
Na zachód od Lwowa, kilkanaście kilometrów od polskiej granicy, ukształtowanej wskutek porozumień jałtańskich, leżą Mościska.
Historia Mościsk sięga XV wieku. Przed rozbiorami Polski w ziemi przemyskiej województwa ruskiego. W II RP siedziba powiatu mościskiego. Wówczas liczyło 5 tysięcy mieszkańców, połowa – Żydzi, 40 procent – Polacy.
Rządy rosyjsko-sowieckie skutkowały wywózkami i represjami. Pomimo tego szacuje się że obecnie w Mościskach żyje około trzech tysięcy Polaków. To prawie 30 proc. od ogólnej liczby mieszkańców Mościsk.
Nazwa „Mościska” pochodzi od mostów, które do dnia dzisiejszego otaczają miasto z czterech stron. Wcześniej w sąsiedztwie miasta znajdował się otoczony wałami zamek, w którym rezydowali starostowie.
Miasto posiadało ratusz, rynek mury i wały obronne, w których znajdowały się bramy: Przemyska, Lwowska i Tkacka oraz Baszta Samborska.
Ślady tych zabudowań można zauważyć dzisiaj w północno-wschodniej części miasta. Centrum miasta pod względem przestrzennym zachowało swój historyczny kształt.
W Mościskach znajduje się klasztor i kościół oo. Dominikanów ufundowany przez Mikołaja Tarnowskiego kasztelana halickiego, za czasów Władysława Warneńczyka. Za czasów austriackich świątynia została zamknięta i zamieniona na magazyn. W XIX wieku została odrestaurowana i przekazana w 1883 r. redemptorystom, którzy w tym samym czasie założyli w Mościskach swój dom zakonny.
W 1989 r. jak i w pobliskiej Sądowej Wiszni w Mościskach powstało Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, oddział w Mościskach.
Przy ukraińskiej szkole średniej powstały klasy z polskim językiem nauczania. Zaczęły odbywać się pierwsze lekcje religii w kościele parafialnym, powstały grupy młodzieżowe: schola i drużyna harcerska.
Między Przemyślem a Mościskami od 2008 roku działa umowa partnerska.
Słowo Polskie, fot. Polona, 6 sierpnia 2024 r.
