Kolegiata rzymskokatolicka w Ołyce. Fot. Wikipedia
Zgodnie z nowymi przepisami w ukraińskim ustawodawstwie określenie „sełyszcze” (osiedle typu miejskiego) zniknie całkowicie, a zamiast tego do wykazu miast, miasteczek lub wsi, w zależności od liczby ludności, dodane zostaną miejscowości posiadające taki status.
Ołyka w czasach II RP posiadała prawa miejskie i od dawna zabiega o ich przywrócenie.
Zarejestrowanych jest tam około 3000 mieszkańców, dlatego według klasyfikacji i wymogów przewidujących ilość 10+ tys. mieszkańców tego nie wystarczy. Procedura może być jednak inna ze względu na historyczne znaczenie Ołyki.
Przewodniczący ołyckiej rady Oleksandr Prendecki zwrócił się do Wspólnoty Miast Ukrainy o pomoc w rozwiązaniu tej kwestii: „Ołyka była miastem, a władze sowieckie odebrały jej ten status. Wysłaliśmy list z prośbą do obwodowej administracji wojskowej o zmianę, ale w dalszym ciągu nie jest to możliwe na poziomie legislacyjnym, w ramach istniejących kryteriów. Czekamy na rozstrzygnięcie prawne, bo od dawna zabiegaliśmy o przywrócenie miastu statusu miasta” – zaznaczył Oleksandr Prendecki.
W II Rzeczypospolitej istniała wiejska gmina Ołyka. W drugim tygodniu września 1939 w Zamku Radziwiłłów w Ołyce zatrzymał się ewakuujący się z Warszawy prezydent RP Ignacy Mościcki.
W tym samym miesiącu Ołykę zajęła Armia Czerwona. Od 27 czerwca 1941 okupowana przez Niemcy.
W 1943 Ołyka stanowiła schronienie dla polskich uchodźców z rzezi wołyńskiej. W Zamku Radziwiłłów razem z Niemcami bronili się przed atakami ukraińskich nacjonalistów. Wówczas zginęło 87 Polaków. 3 stycznia 1944 załoga niemiecka wyjechała z Ołyki wycofując się przed nadciągającymi wojskami sowieckimi. 10 dni później ludność polską w liczbie około 300 osób ewakuowano do ośrodka samoobrony w Przebrażu.
W Ołyce zachowały się zabytki dawnej świetności miasta – obecnie wszystkie niemal w ruinie. Zgrupowane są wokół zadrzewionego placu, będącego niegdyś rynkiem miasta.
W 2018 roku Prezydent Andrzej Duda uczestniczył w uroczystościach na cmentarzu w Ołyce w ramach obchodów 75. rocznicy rzezi wołyńskiej.
Słowo Polskie, 27 marca 2024 r.
