Dobrze być Polakiem. Karta Polaka najbardziej atrakcyjnym instrumentem dla osób chcących zadomowić się w kraju nad Wisłą

Kilka dni temu Słowo Polskie pisało o nowelizacji polskiej ustawy o repatriacji, w której nie znalazło się miejsca na Polaków z Ukrainy. Głównym powodem tego zapewne jest brak kosztów w polskim budżecie. Natomiast dzisiaj ocenimy projekt nowelizacji ustawy o obywatelstwie polskim. Tu posiadanie Karty Polaka okaże się dużym atutem i pozwoli osobom polskiego pochodzenia uniknąć 10 lat oczekiwania na obywatelstwo.

5 maja 2025 roku do polskiego Sejmu wpłynął projekt nowelizacji ustawy o obywatelstwie. Najważniejsza zmiana zakłada wydłużenie minimalnego okresu legalnego pobytu w Polsce do 10 lat (dzisiaj jest 3) jako warunku niezbędnego do uzyskania obywatelstwa. Na zmiany już negatywnie odreagowały środowiska migranckie, m.in. Fundacja Ukraiński Dom, gdzie uważają, że przez taką decyzję część Ukraińców może zdecydować się na wyjazd z Polski do innego kraju Unii Europejskiej czy świata.

Zmiany proponowane w tekście ustawy nie obejmą postępowań rozpoczętych przed wejściem ustawy w życie ani wniosków kierowanych do Prezydenta RP. Natomiast jest szereg korzystnych wyjątków, z których mogą skorzystać etniczni Polacy z Ukrainy, Białorusi i innych krajów, posiadający Kartę Polaka, osoby, które uzyskały pobyt stały na podstawie małżeństwa z obywatelem Polski, posiadają status uchodźcy a także małoletnie dzieci cudzoziemców, jeśli jeden z rodziców ma obywatelstwo polskie.

Posiadanie Karty Polaka obliguje jej właściciela do nieprzerwanego zamieszkiwania w Polsce przez określony czas — 1 rok. To znacznie mniej w porównaniu z innymi osobami, które będą ubiegały się o polskie obywatelstwo. W wypadku małżeństwa z obywatelem Polski termin stałego zamieszkania wyniesie 2 lata, to samo dotyczy uchodźców, a zwykły cudzoziemiec bez powyższych preferencji będzie musiał przebywać w Polsce legalnie i nieprzerwanie przez co najmniej 10 lat przed tym jak złożyć wniosek o obywatelstwo.

Obecnie cudzoziemcy mogą ubiegać się o obywatelstwo polskie po 3 latach od uzyskania jednego z trzech statusów pobytu. Nowelizacja zakłada wydłużenie tego okresu do 10 lat, co w praktyce może oznaczać nawet 15 lat oczekiwania.

Autorzy projektu tłumaczą proponowane zmiany potrzebą pogłębionej integracji cudzoziemców, znajomości języka oraz dostosowania przepisów do unijnego prawa. Nowelizacja ustawy o obywatelstwie ma szansę zostać rozpatrzona w Sejmie w nadchodzących tygodniach. Obecnie trwa etap konsultacji społecznych.

Karta Polaka to dokument, który potwierdza przynależność obcokrajowca do narodu polskiego. Zgodnie z nowelizacją Ustawy z 16 maja 2019, od 14 lipca 2019 obywatele wszystkich państw świata mogą ubiegać się o Kartę Polaka.

Karta Polaka może być przyznana osobie, która deklaruje przynależność do Narodu Polskiego i spełni łącznie następujące warunki:
– wykaże swój związek z polskością przez przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego, który uważa za język ojczysty, oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów;
– w obecności konsula Rzeczypospolitej Polskiej lub wojewody albo wyznaczonego przez niego pracownika, złoży pisemną deklarację przynależności do Narodu Polskiego;
– wykaże, że jest narodowości polskiej lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej, albo przedstawi zaświadczenie organizacji polskiej lub polonijnej potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej przez okres co najmniej ostatnich trzech lat.