Historia cmentarza katolickiego w Niemirowie rozpoczęła się 31 lipca 1864 roku, kiedy z prośbą o jego urządzeniu zwrócił się do biskupa kamieniecko-podolskiego A. Fiałkowskiego proboszcz kościoła w Niemirowie kanonik D. Maczyński.
Po uzyskaniu pozwolenia rozpoczął zbieranie datków na jego organizację. W ciągu roku zebrano 307 rubli 93 kopiejek. Cmentarz znajdował się poza miastem, w pobliżu placu Jarmarkowego. 17 listopada 1868 został poświęcony, a następnie ogrodzony i utrzymany w należytym porządku. Z biegiem czasu wybudowano tam budynek, w którym znalazła się sala pożegnań i pomieszczenie dla sprzętu pogrzebowego.
Przed 1917 rokiem na cmentarzu swoje ostatnie miejsce spoczynku znalazło ta ponad 1600 katolików z parafii w Niemirowie, do której należeli wierni z 44 miejscowości.
Pochówki kontynuowano w kolejnych dziesięcioleciach, o czym świadczą pomniki z lat 1954-1964. W latach 30. XX w. władze sowieckie przekazały część terenów cmentarza organizowanemu tutaj żydowskiemu kołchozowi, a jego ogrodzenie rozebrano za zgodą komitetu wykonawczego rejonu podczas budowy szkoły. Z czasem na terenie kołchozu powstało przedsiębiorstwo „Miżkołchozszlachbud”.
W latach „wojującego ateizmu” splądrowano wiele grobów na nekropolii niemirowskiej, większość pomników uległy zniszczeniu. Cmentarz pozostawał w zaniedbanym stanie do 2007 roku, kiedy to z inicjatywy parafian Niemirowa Stepana i Ałły Głusiów został ponownie uporządkowany.
138 nagrobków i ich fragmentów podniesiono z ziemi i ustawiono na betonowym podłożu, nie licząc instalacji powalonych pomników. Jest ich łącznie ponad 200. Zachowały się na nich nazwiska 123 pochowanych tu katolików, w tym wujków genialnego podolskiego architekty Władysława Horodeckiego.
Większość grobów posiada pomniki pojedyncze lub zbiorowe wykonane z kamienia naturalnego (marmur, granit, piaskowiec) i metalu. Przeważnie są to nagrobki, krzyże, obeliski. Wiele nagrobków ma typową formę „Krzyża na skale” i „Krzyża na pniu”. Niektóre z nich posiadają dodatkowe symbole chrześcijańskie, ozdoby florystyczne, figury geometryczne i epitafia. Napisy są głównie w języku polskim, zdarzają się także rosyjskie, francuskie, czeskie.
Opis ilustracji: Krzyż na cmentarzu niemirowskim postawiony na cześć jego uroczystego poświęcenia.
Słowo Polskie za Śp. Leonid Petrow, Niemirów, tłumaczenie Lidia Baranowska, 28 listopada 2024 r.
Leave a Reply