Olimpiada Literatury i Języka Polskiego jest konkursem skierowanym do uczniów 11 klasy szkół średnich z nauczaniem języka polskiego oraz młodzieży polskich szkół sobotnich, jednak uczestniczą w niej również uczniowie 10 klasy.
Olimpiada służy przywracaniu należnego miejsca w nauczaniu szkolnym wartościom humanistycznym, potwierdza wysoką rangę języka polskiego i polskiego piśmiennictwa
w życiu społecznym, przyczyniając się zarazem do głębszego rozpoznania narodowej i europejskiej tradycji literackiej i tożsamości kulturowej.
Zaleca się przeprowadzenie eliminacji szkolnych, tzw. etap lokalny lub obwodowy (styczeń), po ktorym uczestnicy przystąpią do drugiego etapu okręgowego (18-19 lutego 2017 r. w Chmielnickim).
Zgłoszenia do udziału w II etapie przysyłać do 10 lutego (protokół) – [email protected].
Podczas zawodów drugiego stopnia ich uczestnicy w części pisemnej przechodzą test potwierdzający średni poziom znajomości języka polskiego jako obcego oraz piszą rozprawkę, na temat, którego realizacja nie będzie wymagała odwoływania się do tekstów literackich z ustalonej wcześniej listy. Pozytywny wynik uzyskany z części pisemnej kwalifikuje do udziału w części ustnej, która obejmuje rozmowę o wybranych przez ucznia lekturach (dwóch lub trzeh) oraz wskazanym przez niego pozaliterackim obszarze kultury polskiej (teatr, film, plastyka, architektura, obyczaje).
Regulamin zawodów od kilku lat pozostaje bez zmian (jest dostępny na stronie: www.olijp.pl).
Zasady wyboru:
Z poniższej listy uczestnik wybiera 3 pozycje z różnych epok, w tym obowiązkowo co najmniej jeden dłuższy utwór prozatorski i co najmniej jeden wybór poezji. Jedna pozycja musi pochodzić z XX wieku. W ramach minimum obowiązkowego może zaproponować jedną samodzielnie wybraną – spoza listy -pozycję (tzn. utwór prozatorski, wybór wierszy lub dramat – z dowolnej epoki). Łączne wyniki eliminacji drugiego etapu decydują o dopuszczeniu uczestników do eliminacji (III etapu ) ogólnoukraińskich w dniach 11-12 marca 2017r.
Zadaniem etapu ustnego jest zbadanie następujących kompetencji uczestników:
Kompetencje historycznoliterackie:
• ogólna orientacja w chronologii literatury polskiej;
• podstawowe cechy konwencji literackich poszczególnych epok – np. prądy literackie, idee filozoficzne, cechy językowe;
• umiejscowienie wybranych przez siebie przykładów literackich w kontekście epoki.
Kompetencje z zakresu lektury dzieła:
• podstawowe wiadomości z zakresu genologii: rodzaje i gatunki literackie (Uwaga: uczeń powinien dokładnie określić cechy rodzajowe i gatunkowe wybranych przez siebie utworów)
• najważniejsze kategorie teoretyczno literackie – np. narrator, podmiot mówiący, świat przedstawiony, kompozycja, środki artystyczne (podstawowa wiedza).
Część pisemna
A. Test kompetencji językowej – 30 pkt.
B. Rozprawka – 30 pkt
Część ustna
Rozmowa na temat wybranych lektur – 60 pkt.
Lista lektur do wyboru
1. Bogurodzica
2. Jan Kochanowski: wybór fraszek (np. Do gór i lasów, Na lipę, Na dom w Czarnolesie, O doktorze Hiszpanie – min. 5)
3. Jan Kochanowski: Treny (7 i 8)
4. Jan Kochanowski: Pieśni (Czego chcesz od nas, Panie – p. XXV. Ks. II + inne – min 3)
5. Jan Andrzej Morsztyn: wybrany wiersz
6. Ignacy Krasicki: wybór bajek lub satyry: Pijaństwo, Żona modna, Do króla
7. Adam Mickiewicz: ballady (np. Romantyczność, Świteź lub Świtezianka. Lilie, Pani Twardowska – min. 4)
8. Adam Mickiewicz: Dziady cz. II
9. Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz (fragm. ks. I, ks. X)
10. Adam Mickiewicz: wybór wierszy, np. Niepewność, Reduta Ordona – min. 4
11. Juliusz Słowacki: wybór liryki (np. W pamiętniku Zofii Bobrówny, Swoiński w okopach Woli – min. 4)
12. Aleksander Fredro: Zemsta
13. Wybór nowelistyki pozytywistycznej, np.:
Bolesław Prus: Kamizelka, Katarynka
Maria Konopnicka: Mendel Gdański
Henryk Sienkiewicz: Janko Muzykant (min. 4)
14. Wybrana powieść pozytywistyczna: np. Eliza Orzeszkowa: Nad Niemnem, Henryk Sienkiewicz: Quo vadis, wybrana część Trylogii, Bolesław Prus: Lalka lub inna powieść
15. Stanisław Wyspiański: Wesele
16. Gabriela Zapolska: Moralność pani Dulskiej
17. Leopold Staff: wybór wierszy (min. 4)
18. Bolesław Leśmian: Dusiołek lub inna ballada
19. Stefan Żeromski: Wierna rzeka
20. Stefan Żeromski: wybrane opowiadanie (np. Siłaczka, Rozdziobią nas kruki, wrony…)
21. Władysław Reymont: Chłopi (t. I)
22. Stefan Żeromski: Przedwiośnie
23. Julian Tuwim: wybrane wiersze (np. Do krytyków, Mieszkańcy, Sitowie – min. 4)
24. Maria Dąbrowska: Noce i dnie (t. I) lub Maria Kuncewiczowa: Cudzoziemka lub Leśnik
25. Maria Pawlikowska – Jasnorzewska: wybór wierszy (min. 4)
26. Witold Gombrowicz: Ferdydurke (cz. I)
27. Krzysztof Kamil Baczyński: wybór wierszy (min. 3)
28. Tadeusz Borowski: wybór opowiadań (np. U nas w Auschwitzu, Proszę państwa do gazu, Dzień na Harmenzach)
29. Gustaw Herling Grudziński: Inny świat
30. Czesław Miłosz: wybór wierszy (min. 4) lub wybrany utwór prozą
31. Zbigniew Herbert: wybór wierszy (min 4)
32. Miron Białoszewski: wybór wierszy (min. 4)
33. Wisława Szymborska: wybór wierszy (min. 4)
34. Jan Twardowski: wybór wierszy (min. 4)
35. Sławomir Mrożek: Tango
36. Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych
37. Hanna Krall: Zdążyć przed Panem Bogiem lub inna pozycja z tzw. literatury faktu (np. wybrany tom Ryszarda Kapuścińskiego)
ETAP III OGÓLNOUKRAIŃSKI
W części pisemnej zawodów trzeciego stopnia uczeń rozwiązuje test językowy, z poziomu średnio-zaawansowanego oraz pisze krótką rozprawkę na temat, przy którego omówieniu będzie się mógł wykazać swoją wiedzą o literaturze i kulturze (zarówno polskiej, jak i kraju, w którym mieszka). Elementy z poziomu zaawansowanego w sprawdzianie znajomości języka polskiego jako obcego to: w zakresie słownictwa – umiejętność posługiwania się różnymi odmianami funkcjonalnymi języka polskiego, a w zakresie gramatyki – znajomość różnic aspektowych między czasownikami (głównie dla uczestników, których rodzimym językiem jest język niesłowiański), i składni zdań złożonych.
Część ustna etapu ogólnokrajowego obejmuje analizę językowych środków stylistycznych w utworze wybranym przez uczestnika z listy i rozmowę na temat (również wskazanej przez ucznia) epoki w rozwoju literatury i kultury polskiej i kraju zamieszkania (wedle takich samych zasad, jak w etapie drugim).
Część pisemna:
A. Test językowy
B. Rozprawka na tematy literackie lub analiza i interpretacja utworu literackiego.
Część ustna:
Rozmowa – pytania o wybrane lektury, literaturę obcą, współczesne życie literackie
Zwycięzcami OLiJP zostają uczestnicy, którzy uzyskali najlepsze łączne wyniki obu części trzeciego etapu eliminacji w swoim kraju. Osoby te organizatorzy zawodów za granicą zgłaszają do zawodów czwartego stopnia OLiJP w Polsce.
Słowo Polskie na podstawie informacji KG RP w Winnicy, 17.01.17 r.
