Fot. rkc.org.ua
26 sierpnia w parafii św. Anny w Połonnem (obwód chmielnicki) przy udziale biskupów odbyło się uroczyste otwarcie i poświęcenie Kaplicy Męczenników za Wiarę. Dokładnie 75 lat odkryto ciała torturowanych i żywcem zamurowanych przez bolszewików w lochach świątyni 168 osób. W latach 1936-1948 w kościele urządzono wydział NKWD. W piwnicach świąrtyni katownię. Enkawudziści żywcem zamurowywali wyznawców koscioła rzymskokatolickiego (w większości to byli Polacy). We wszystkie wnęki zrzucano ciało zamordowanych parafian.
Przed Mszą świętą zostały odczytane świadectwa mieszkańców Poninki i Połonnego o ówczesnych prześladowaniach za wiarę i o ponownym pochowaniu szczątków ludzkich z lochów kościelnych na cmentarzu miejskim w czerwcu 1948 r. Otwarcie tej kaplicy jest spełnieniem obowiązku wobec tych ludzi, którzy kilkadziesiąt lat temu do ostatniego tchu zostali wierni swoim przekonaniom i wartościom i oddali życie, abyśmy dziś mogli widzieć i kochać Ukrainę, z dumą patrząc w przyszłość.
Oto fragment wspomnień Cezarego Koszewicza, który wraz z księdzem Antonim Chomickim i niektórymi parafianami zszedł do piwnicy w Połonnem i zobaczył przerażający obraz masowych pochówków: „To było wiosną 1948
Kościół w Połonnem w czasach sowieckich, druga połowa XX wieku. Fot. Wikipedia
roku. Moja żona i ja zostaliśmy zaproszeni do sprzątania kościoła połońskiego. Posprzątaliśmy kościół – wynieśliśmy śmieci, uporządkowaliśmy wszystko. Po zakończeniu pracy ksiądz Antoni Chomicki Antoni powiedział do nas: „Zejdźmy do piwnicy kościoła i zobaczmy, co się tam dzieje”. Otworzyliśmy drzwi, zeszliśmy do podziemi kościoła i zobaczyliśmy coś, co nas przeraziło. Po prostu horror… Gdy tylko zeszliśmy do piwnicy, zobaczyliśmy martwych ludzi, którzy najpewniej zamurowali tych innych po bokach. Prawdopodobnie było ich więcej niż dziesięciu. Zajrzeliśmy do krypty, a tam jak snopy leżały ludzie. Kiedy na to patrzyliśmy, szron spłynął nam po skórze. Stosy nieboszczyków. Nie rozpoznałem nikogo spośród zmarłych. Strach było patrzeć. Nie wiem, czy ktoś w ogóle jest w stanie sobie coś takiego wyobrazić. Mogę to nazwać wyłącznie okrucieństwem.”
Świętej Liturgii przewodniczył ordynariusz diecezji kamieniecko-podolskiej bp Leon Dubrawski OFM. Koncelebrowali mu biskup Stanisław Szyrokoradiuk OFM, który przez długi czas był duszpasterzem w parafii w Połonnym, minister prowincji Św. Michała Archanioła Zakonu Braci Mniejszych na Ukrainie o. Benedykt Świderski OFM, księża z okolicznych parafii.
„Można zadać pytanie: dlaczego jest dziś ta wojna? Dlaczego cierpimy? To nie jest wojna o terytorium, to jest wojna ideologiczna. Dziś popełnia się zbrodnie w imię ideologii, bo komuś się zachciało zbudować nowy związek” – zauważył biskup i podkreślił, że wówczas podczas tortur, ujawnionych od początku okupacji ziem ukraińskich w lutym 2022 r., nadal stosowane są sowieckie metody. Kaznodzieja przypomniał także niedawny atak na kościół katolicki w Skadowsku.
„Diabeł nie śpi. To, czego doświadczyli nasi przodkowie, grozi też nam. Dlatego dziś jeszcze raz dziękuję za zachowanie tej pamięci. Musimy pamiętać. To jest święte! Ich krew, tak jak obecnych męczenników, woła do nieba. Ilu ich jest dzisiaj, ilu zginęło? Bóg ich wysłucha i nadejdzie czas, kiedy położy kres tym zbrodniom i okrucieństwom na naszych ziemiach. Niech ich modlitwa da nam siłę do przetrwania. Wszystko to można przezwyciężyć jedynie z wiarą” – podsumował biskup Szyrokoradiuk.
Po Mszy świętej dokonano poświęcenia Kaplicy Męczenników za Wiarę.
Warto zaznaczyć, że po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat w kościele św. Anny zostały otwarte drzwi do podziem. Lochy i podziemne przejścia pod świątynią mają długą i mało poznaną historię.
Lidia Baranowska za: rkc.org.ua, 2 września 2023 r.
