Czasopismo lwowskie krakowskie „Czas” z września 1918 roku opublikowało ciekawy tekst opowiadający o wędrówce grupy lwowskich i warszawskich dzieci które podczas I wojny światowej wywieziono ze swoich rodzinnych miejscowości do Kamieńca Podolskiego i Winnicy. W tej fascynującej opowieści można prześledzić cały tok krwawych walk między byłymi partnerami w dzieleniu terenów I Rzeczypospolitej pod koniec XVIII wieku.
Do Lwowa z Winnicy na Podolu przybył transport 24 dzieci warszawskich i 10 lwowskich. Dzieci te (wszystkie dziewczęta w wieku od 8 do 16 lat) wyjechały z wiosną 1915 roku na Podole do rodzin obywatelskich na pobyt letni i lepsze wyżywienie.
Dziećmi warszawskimi zajmował się winnicki oddział „Towarzystwa pomocy dla biednej ludności polskiej”, na którego czele stoi hr. Grocholski, oraz oddział Centralnego Komitetu Obywatelskiego. Opiekowała się nimi głównie hr. Bużyńska. Dzieci lwowskie znalazły opiekę i utrzymanie u p. Staropińskiej w Kalinkach koło Kamieńca Podolskiego.
Wskutek wyparcia Rosjan ze Lwowa i z Warszawy zostały jedne i drugie odcięte od swoich rodzin i miast. Dzieci lwowskie przeszły ciężkie koleje w roku zeszłym, kiedy wojska austriackie w lecie dotarły do Zbrucza i nacierały na Kamieniec Podolski. Wtedy Rosjanie dzieci te, jak austriackie poddane, wywieźli z Kalinek przemocą i pozostawili je bez zupełnej opieki na dworcu w Winnicy.
Dowiedziawszy się o tym Winnicki Komitet Ratunkowy, zajął się dziećmi, stworzył dla nich specjalną „ochronkę lwowską” i utrzymywał je kosztem ofiarności publicznej aż do ostatniego czasu.
Obecnie za zezwoleniem władz wojskowych austriackich wysłano jedne i drugie do domów.
Dziećmi zajęła się Lwowska Delegatura K.B.K. umieszczając je na chwilowy pobyt w zakładach sierocych im. Św. Teresy i SS. Albertynek. Dzieci warszawskie czekają na pozwolenie ze strony władz wojskowych na dalszą podróż. Dzieci lwowskie odzyskały już przeważnie swoje rodziny.
Słowo Polskie za: dr Tomasz Stańczuk, Różanka nad Bugiem. Na podstawie Przedruku z „Dziennika Kijowskiego” w krakowskim „Czasie” Nr 2 z roku 1918, fot. Polona, ilustracja: AI, 17 lutego 2025 r.
Leave a Reply