W 1620 r. Jakub Sobieski kupił Pomorzany wraz z 17 pobliskimi wsiami. Zamek stał się nie tylko ulubioną rezydencją jego syna, Jana III Sobieskiego, gdzie przyjeżdżał na polowania i wyprawiał wystawne uczty, ale również jedną z kluczowych obronnych twierdz podczas wojen tureckich. Nie wiadomo czy resztki zamku przetrwały zimę 2025 roku bowiem jeszcze przed rosyjską inwazją w 2022 roku były w rozsypce. Natomiast skupimy się na nazwie Pomorzany. Skąd ona się wzięła?
Odpowiedzi musimy szukać w jej etymologicznym rozbiorze. Pod tym względem etymologja stwierdza „że przyrostek przymiotnikowy dodany do słowa Pomorze i tworzący nazwę Pomorzany może wskazywać na trojakie jej pochodzenie.
1. Lokalno-topograficzne t.j.określające osadę „która powstała przy wielkim zbiorowisku wody.
2. Społeczne, od słowa pomór (ruskie pomoryty) t.j. klęski pomoru.
3. Etniczne od nazwy osadników przybyłych z dalekiego Pomorza tu osiadłych lub przymusowo osadzonych.
Zastanawiając się nad powyższymi moźliwościami można przyjść do przekonania, że jedna z nich była tu niewątpliwie źródłem tej nazwy .
Co do pierwszej stwierdzić należy że Złota Lipa , przy której leżą Pomorzany, rozlewała pierwotnie szeroko swe wody i tworzyła tu olbrzymie stawy i trzęsawiska ‚które swym obszarem mogły w wyobraźni ludowej przypominać morze.
Nazwa więc oznaczałaby osadę leżącą niejako przy morzu albo na miejscu po niem osuszonym i to jej źródło uważamy za najprawdopodobniejsze. Nie jest wykluczona druga możliwość „że w nazwie tej tkwi wspomnienie katastrofy jakiegoś pomoru, który kiedyś nawiedził tę miejscowość. Trzecia wreszcie możliwość pochodzenia nazwy od osadników Pomorzan zdaje się najmniej prawdopodobną. Wprawdzie Wielkopolska takiemu osadnictwu zawdzięczała w średniowieczu kilka osad noszących nazwę Pomorzany „dziś Pomarzany, ale mówić o podobnym osadnictwie na Rusi byłoby zbyt śmiałym.
W rezultacie odnośnie do powyższego trudno dziś stanowczo orzec „co było właściwym źródłem nazwy naszej miejscowości. Branie również odpowiedzi jakie były jej początki? Kto i kiedy założył tę miejscowość? Początek jej jak i nazwa gubi się w pomruce minionych wieków, sięgają daleko wstecz poza rok 1391. Po pierwszej historycznej wzmiance o Pomorzanach daremnie szukać dalszych o nich szczegółów w latach następnych.Nieliсzne źródła archiwalne milczą o nich zupełnie.ie
Opis ilustracji: Prawe zdjęcie – pałac w Pomorzanach w 1939 roku (Źródło: Polona), lewe dolne zdjęcie – obecny stan pałacu Sobieskich w Pomorzanach.
Słowo Polskie za: Czołowski, Aleksander Pomorzany : monografia historyczna, [ok. 1905-ok. 1944], 10 kwietnia 2025 r.
Leave a Reply