30 czerwca 1807 roku w Zakreniczach niedaleko Oratowa na Podolu wschodnim urodził się Aleksander Groza – polski poeta epoki romantyzmu, jeden z twórców tzw. ,,szkoły ukraińskiej”. Większość swojego życia Groza spędził na terenach dzisiejszego obwodu winnickiego oraz żytomierskiego.
Studia ukończył na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wileńskiego. Potem osiadł na żytomierskiej wsi i poświęcił się działalności literackiej. Pisaniem zajmował się także jego brat Sylwester, pochowany prawdopodobnie w Machnówce, przy grobie Tomasza Padury.
Pierwsze utwory poetyckie opublikował w wileńskim ,,Noworoczniku litewskim” w 1831 roku. Pięć lat później wydał swoją pierwszą, a zarazem najsłynniejszą, powieść ,,Starosta Kaniowski” o nadużyciach Mikołaja Potockiego.
W latach 1838–1842 wydawał w Wilnie tomy poezji z utworami twórców litewskich i ukraińskich. Jako źródła inspiracji poeta wymieniał dzieła Adama Mickiewicza, krytykę, zwłaszcza Michała Grabowskiego, oraz twórczość ludową.
Następną powieść ,,Władysław” opublikował dopiero w 1848 roku. Kolejną pt. ,,Mozaika kontraktowa – pamiętnik z roku 1851″, ukończył w 1857 roku.
U schyłku życia przeniósł się do Berdyczowa, gdzie pracował jako nauczyciel, a następnie do Żytomierza, gdzie był współorganizatorem Stowarzyszenia Księgarsko-Wydawniczego, spółki wydającej tanie książki, w tym opracowane przez Grozę elementarze dla dzieci.
Lidia Baranowska za: Centrum Metodyczne Nauczania Języka i Kultury Polskiej w Drohobyczu, fot. Wikipedia, 4 lipca 2025 r.
Leave a Reply