Stanisław Maczek pozostał na emigracji w Edynburgu w Wielkiej Brytanii. 26 września 1946 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej w Warszawie, kontrolowany przez Moskwę na podstawie ustawy z 1920 o obywatelstwie Państwa Polskiego, pozbawił Maczka obywatelstwa polskiego w związku z „przyjęciem bez zgody właściwych władz polskich, urzędu publicznego w państwie obcym, a to podejmując się funkcji współorganizowania Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczeń, będącego formacją paramilitarną stanowiącą część armii brytyjskiej”.
Od 1945 w związku z ustanowieniem stosunków dyplomatycznych między Wielką Brytanią a rządem polskim w Warszawie był pozbawiony świadczeń przysługujących żołnierzom alianckim. 9 września 1948 opuścił szeregi wojska w ramach demobilizacji. W 1949 Stanisław Maczek osiadł z rodziną na stałe w Edynburgu, gdzie mieściła się wcześniej wojenna kwatera jego jednostki. Otrzymał w 1949 jednorazowe wsparcie finansowe od rządu brytyjskiego w wysokości 3000 funtów (w tym 2000 funtów pożyczki), dzięki któremu kupił mieszkanie przy 9 Arden Street w edynburskiej dzielnicy Marchmont.
Po zakończeniu służby w wojsku Stanisław Maczek pracował kolejno jako robotnik, sprzedawca w sklepie prowadzonym przez byłego żołnierza własnej jednostki, barman w edynburskich hotelach Dorchester, Grosvenor i Learmonth (założonym przez byłego podkomendnego sierż. Jana S. Tomasika), wreszcie w latach 1957–1959 jako menedżer klubu squashowego Edinburgh Sports Club. Wraz z żoną Zofią organizował wsparcie materialne dla swoich weteranów. Publikował w „Bellonie”, „Przeglądzie Kawalerii i Broni Pancernej”, „Orle Białym” oraz „Pancerniaku”.
29 października 1949 odsłonił pomnik polski w parku Wilhelminy w Bredzie[w innych językach.
W latach 60. Stanisław Maczek otrzymał stałe świadczenie od rządu Holandii w uznaniu swoich zasług wojennych. W 1964 Breda nazwała jedną z ulic jego imieniem, a w 1969 Maczek dokonał nią uroczystego przejazdu czołgiem.
W 1972 Radio Wolna Europa uczciło jego osiemdziesiąte urodziny specjalną audycją, w której wystąpił jako symbol alternatywnej Polski antykomunistycznej.
Pod koniec 1978 Maczek, który odznaczał się przywiązaniem do kościoła rzymskokatolickiego, uzyskał z rodziną prywatną audiencję u nowo wybranego papieża Jana Pawła II. W 1982 ponownie spotkał się z Janem Pawłem II w Edynburgu podczas pielgrzymki papieskiej do Wielkiej Brytanii.
26 lutego 1989 generał Maczek otrzymał prywatny list od premiera Mieczysława Rakowskiego z przeprosinami za odebranie obywatelstwa.
Zmarł w wieku 102 lat w Edynburgu. Został pochowany na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie w Hollandii.
Leave a Reply