Podczas agresji niemieckiej na Francję Maczek wyruszył 10 czerwca 1940 na front w Szampanii na czele odtworzonej 10 Brygady Kawalerii Pancernej. Osłaniał odwrót francuskiej 20 Dywizji Piechoty pod Champaubert–Montgivroux i walczył wraz z elementami 59 Dywizji Piechoty w rejonie bagien św. Godona.
17 czerwca generał wydał rozkaz o zniszczeniu sprzętu i rozpoczął odwrót na południe z pół tysiącem swych żołnierzy. Po rozformowaniu brygady 18 czerwca przedarł się do Marsylii w towarzystwie płk. Franciszka Skibińskiego i kilku innych podkomendnych. Następnie przez Tunis, Gibraltar i Portugalię dotarł 21 września 1940 do Anglii.
W Wielkiej Brytanii otrzymał przydział na stanowisko dowódcy 2 Brygady Strzelców, do tego czasu dowodzonej przez gen. Rudolfa Dreszera. Brygadę Strzelców przekształcono z powrotem w 10 Brygadę Kawalerii Pancernej, a w lutym 1942 – w 1 Dywizję Pancerną z kwaterą w Edynburgu. Po tragicznej śmierci gen. Władysława Sikorskiego przeprowadził reorganizację dywizji i wymianę jej obsady personalnej w zgodzie z wytycznymi nowego Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego o odmłodzeniu kadry oficerskiej, dostosowując etaty do standardów brytyjskich dywizji pancernych. Plan ten został zatwierdzony przez gen. Sosnkowskiego na konferencji w Bovington w połowie września 1943 r.
1 sierpnia 1944 1 Dywizja Pancerna wylądowała w Normandii. W składzie 2 Korpusu Kanadyjskiego, gen. Maczek dowodził swą dywizją w zwycięskiej bitwie pod Falaise, gdzie zdecydowana obrona Mont Ormel przez jego dywizję uniemożliwiła większej grupie rozbitków niemieckiej 7 Armii wydostanie się z kotła.
11 września 1944 sygnował obok gen. Sosnkowskiego i gen. Władysława Andersa zgodę na kapitulację powstania warszawskiego, przesłaną przez Dowództwo Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie z Londynu do dowódcy Armii Krajowej w Warszawie.
W ciągłych walkach z Wehrmachtem gen. Maczek wyzwolił m.in. Ypres, Gandawę i Passchendaele w Belgii i Hollandii. Dzięki znakomitemu manewrowi oskrzydlającemu, po ciężkich walkach Maczkowi udało się wyzwolić Bredę bez strat wśród ludności cywilnej. 26 marca 1945 pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu został odznaczony Komandorią Krzyża Legii Honorowej.
4 maja 1945 dywizja dotarła do bazy Kriegsmarine w Wilhelmshaven, gdzie generał przyjął kapitulację dowództwa twierdzy, głównej stoczni Kriegsmarine, floty „Ostfriesland”, resztki dziesięciu dywizji piechoty oraz 8 pułków piechoty i artylerii.
19 maja 1945 w miasteczku niemieckim Haren, wcześniej zdobytym przez 1 Dywizję Pancerną, położonym w Dolnej Saksonii, gen. Stanisław Maczek i jego żołnierze, na wniosek kolegów z II Korpusu Kanadyjskiego, stworzyli tymczasowe lokum dla Polaków, jeńców byłych niemieckich obozów, żołnierzy, którzy nie mieli dachu nad głową. W miasteczku mieszkało ok. 5000 Polaków, w tym 1728 uczestniczek powstania warszawskiego, więzionych w obozie Stalagu VI w Oberlangen. Zgodę na utworzenie polskiego miasteczka wydał marszałek polny Bernard Law Montgomery. Miasteczko początkowo nosiło nazwę Lwów, nazwę Maczków nadał miasteczku gen. Tadeusz Bór-Komorowski. W Maczkowie były polskie nazwy ulic: Jagiellońska, Legionów, Mickiewicza, Łyczakowska. Ostatni Polacy opuścili osiedle we wrześniu 1948 r.
23 maja 1945 roku przekazał dywizję gen. Klemensowi Rudnickiemu, a sam objął dowództwo I Korpusu Polskiego w Szkocji z nominacji pełniącego obowiązki Naczelnego Wodza gen. Andersa. Był przewidziany na dowódcę polskich sił okupacyjnych w Niemczech, jednak plany sprowadzenia przez niego I Korpusu do Niemiec nie powiodły się i w rezultacie Maczek pozostał w Szkocji. 1 czerwca 1945 został awansowany przez prezydenta RP na uchodźztwie Władysława Raczkiewicza do stopnia generała dywizji.
Leave a Reply