Motowidłówka leży w ziemi kijowskiej, ,w powiecie wasylkowskim.
Wieś z pałacem rozpościera się wzdłuż rzeki Stuhny i wpadającej doń Hulanki. Miał tu być dawniej ród zamieszkany przez Greków i nazwany Hulanikami.
Wskutek srogiego najazdu Mendligireja zostały Hulaniki spustoszone i zamieniły się w puste uroczysko. Ową pustynię nadaje Konstanty Ostrogski niejakiemu Motowidłowi na „osadztwo”. Wtedy Hulaniki zostały nazwane Motowidłówką. Potem osiedli tu Aksakowie i wystawili tu zamek, o który nieraz łamały się zapędy ordyńskich najazdów.
Wkrótce Aksakowie z Motowidłówki zasłynęli z walecznych bitew, które staczali pod Konstantynowem, Zwiahlem, Ostrogiem. Pod Motowidłówkę zaś nieraz podchodzili kozacy, mieszkańców w pień wycinali i sami osiadali w miasteczku.
Dochody kozackie płynęły wtedy w Motowidłówce „myta, złodziejewszczyzny i chudoby przybłędnej”, jak piszą stare kroniki. Atoli dzielni Aksakowie wkrótce kozaków z Motowidłówki wypędzili, zamek otoczyli wałem wielkim i fosą głęboką. Wówczas w Motowidłówce odbywały się słynne sądy pograniczne między Polską a Rosją. Jedna część Motowidłówki była oddana przez hetmana Skoropackiego czerńcom monasteru kijowskiego, drugą zaś długo władali Aksakowie.
Po Aksakach przyszli tu Kurdwanowscy i Mycielscy, wreszcie ostatnia z Kurdwanowskich, Teresa, wniosła Motowidłówkę w wianie Józefowi Kulikowskiemu. Ten mieszkał w innym majątku, a w Motowidłówce miał „gubernatora“ – zastępcę.
Wnuk jego, również Józef Rulikowski, na stałe osiadł w Motowidłówce i wybudował tu pałac murowany o piętrze ze skrzydłami o kształtach klamry i z ładną kolumnadą koryncką. Pałac otoczony był ogrodem angielskim, do którego podchodziły wały starożytnego zamku Aksaków, dobrze pielęgnowane przez Rulikowskich. Oni też wystawili w Motowidłówce 1819 roku świątynię z obrazami Orassiego, przedstawiającemi św. Kazimierza i św. Helenę. Józef i Faustyn Rulikowscy byli marszałkami wasylkowskimi.
W ostatnich latach przed przewrotem rosyjsko-bolszewickim Motowidłówka należała do Tarnowskich.
Słowo Polskie na podstawie: Antoni Urbański „Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi”, Warszawa – 1928, 2 czerwca 2022 r.
Leave a Reply