Janów pod Lwowem. Fot. Wikimedia Commons
Kontynuujemy wycieczkę po Polsce tuż po rozbiorach razem z Ewarystem Andrzejem hr. Kuropatnickim, którą ten odbył w roku 1786. Przemieszczamy się do okolic Lwowa.
Janów. Miasto z ślicznym kościołem, kosztem niegdyś miejscowego plebana śp. Smokowskiego wymurowanym, ale dla śmierci jego wewnątrz i zewnątrz n.u dokończonym. Tu leży ciało zmarłej śp. pani JO. z książąt Czartoryjskich Poniatowskiej, kasztelanowy krakowskiej, matki panującego króla JMG. polskiego.
Pamiątka grobu tej pani w kruchcie na wspaniałym marmurze wyryta. Miasto w stawy piękne i rybne, i w malinniki obfite, przedtem choć na warszawskim trakcie, tak było nieporządne, że prócz chleba i surowego mięsa, nic dostać do pożywienia nie można było, znać że głodny wierszopis przejeżdżał tędy, gdy w jednej austeryi na ścianie napisane te czytałem wiersze:
Civitas an villa? rerum cogitatio nulla
Nam potius mulier, quam cibus esse potest.
Malczyce. Wieś pięknym domem, ogrodem nad wielkimi stawami od JO. księcia JMC. Kazimierza Poniatowskiego, bywszego podkomorzego Koronnego ozdobione Piwami niegdy sławne a pamiętne nieodżałowaną i świątobliwą śmiercią JO. z książąt Czartoryskich Poniatowskiej, kasztelanowy krakowskiej, dziś jest dziedzictwo JW. na Szeptycach Szeptyckiego, kasztelana przemyślskiego, kawalera orderu ś. Stanisława.
Zimnowoda. Wieś, piękna tu osada i porządna kolonistów zagranicznych, dzieło monarchiczne prawdziwie, takich w Galicyi już jest wiele na ekonomiach niepolomskiej, sandomierskiej, Samborskiej , sandeckiej, pod Zamościem i pod Podhajcami.
Kulparkow. Domek dla rozrywki w tej wiosce piękny.
Lubień. Wieś JW. Anny z Rzewuskich Humieckiej, miecznikowy Koronnej, wodami mineralnemi sławna.
Obroszyn. Wieś ozdobna pałacem mieszkalnym arcybiskupów lwowskich, a sławne miejsce świątobliwą śmiercią Wacława hrabi Sierakowskiego, arcybiskupa lwowskiego.
Nawarya. Wieś domu Wieniawskich; piękny tu kościół wymurował śp. Stefan Mikulski, archidyakon katedralny i oficyał generalny lwowski, swoim kosztem, jako też w Busku i Łopatynie.
Doliniany. Gniazdo domu i imienia JW. barona Doliniańskiego, teraźniejszego stanów Galicyi deputata.
Krzywczyce. Wieś od JW. Potockiego, podkomorzego Koronnego, pięknym pałacykiem ozdobiona, a austerya od wielu lat. Tam bywają z miasta spacery, czyli dzikie promenady.
Winniki. Wieś niegdyś dziedziczna JW. Maryanny z Potockich Imo voto Jabłonowskiej, 2do voto. Tarłowy, wojewodziny lubelskiej, pani prawdziwie świętej, która razem w jednymźe czasie żyjąc, we Lwowie mieszkając z JO. księżną Jabłonowską z domu francuzkiego de Bethun wojewodziną ruską, byiy prawdziwemi matkami ubóstwa, sierot, wdów, panien, duchowieństwa, kościołów, klasztorów, wkrótce po sobie zmarłe, i w jednymźe grobie kościoła jezuickiego były pochowane. W tej wsi był dom i kaplica domowa, w której cudowny obraz Matki Boskiej od całego miasta, a osobliwie od uczącej się młodzi był nawiedzany. Potem te dobra kupił JX. Głowiński, sufragan, na fundacyą XX. Piarów. Teraz tu jest fabryka tabaczna J. C K. apost. Mości.
Bilka. Wieś, kościół ma murowany.
Kłodno. Wieś ; była ona dziedziczna niegdyś J W. Piotra Branickiego, kasztelana bracławskiego, kawalera orderu Orła Białego a ojca JW. Xawerego na Białej cerkwi, Lubomlu, Branickiego, hetmana w. Koronnego , kawalera orderów polskich i rossyjskich i JO. Xiężny z Branickich Sapieźyny.
Mikłaszow. Wieś dziedziczna JW. Bratkowskiego , miecznika Galicyi i Lodomeryi królestw, deputata stanów; z pięknym ogrodem.
Wyżniany. Wieś, niegdyś dawne dziedzictwo Kłusów; w stawy sławna. Kościoł ma piękny od Samuela Ożgi, biskupa kijowskiego jako swego proboszcza, którym był do śmierci, pięknie ozdobiony. Te dobra niedawnemi czasy od sukcesorów Olszewskich kupil JO. książę August Czartoryjski, wojewoda generał ziem ruskich.
SP za: „Dokładny opis Królestw Galicji i Lodomerii wydanych we Lwowie nakładem Wojciecha Manieckiego w roku 1858”, 22 czerwca 2023 r.
