Leopold Pamuła – polski pilot z Buczacza, który w pierwszym dniu II wojny światowej zestrzelił niemiecki samolot

Leopold Pamuła (1898–1940) urodził się 15 listopada 1898 r. w Buczaczu.

Po ukończeniu realnej szkoły w Krakowie w 1916 r. został zmobilizowany do armii austro-węgierskiej. Ukończył szkołę oficerską, walczył w piechocie na froncie rosyjskim, a następnie włoskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości natychmiast zaciągnął się do Wojska Polskiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył w wojskach kolejowych, otrzymał wtedy awans na podporucznika.

W 1923 r. związał swoje życie z lotnictwem. Ukończył Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy, a później Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu. Był odważnym i brawurowym lotnikiem, a także utalentowanym dowódcą. O tym, jak latał wraz ze swoimi podkomendnymi, świadczy określenie „cyrk Pamuły” stosowane wobec 3 Dywizjonu Myśliwskiego w Toruniu. Jego kariera wojskowa była udana, w marcu 1939 r. Pamuła został awansowany do stopnia podpułkownika i mianowany zastępcą dowódcy Brygady Pościgowej.

1 września 1939 r., czyli pierwszego dnia wojny, Pamuła przebywał z dowództwem Brygady w Zielonce pod Warszawą. Lotnisko polskie zostało zaatakowane przez niemiecką awiację. Pamuła wskoczył do samolotu, wystartował i przepędził niemiecki bombowiec Heinkel, a następnie rozpoczął walkę z trzema Messerschmittami. Oczywiście, że nie miał szans. Jednak polskiemu pilotowi udało się zestrzelić jeden z niemieckich samolotów, ale następnie sam został trafiony.

Pamuła wyskoczył z płonącego samolotu na spadochronie. Po kilku dniach pobytu w szpitalu przedostał się do Rumunii. W listopadzie 1939 r. Pamuła był już we Francji, gdzie po leczeniu został mianowany dowódcą 3 Dywizjonu Myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych we Francji. Kiedy Francja skapitulowała, polscy żołnierze zostali zmuszeni do ewakuacji do Anglii. Zgodnie z regulaminem Królewskich Sił Powietrznych Pamuła nie mógł latać nawet na bombowcu, ponieważ miał przekroczone 40 lat. W drodze wyjątku planowano mianować go dowódcą polskiego dywizjonu myśliwskiego, ale 9 sierpnia 1940 r. Leopold Pamuła zmarł od zakażenia krwi, do którego doszło podczas wizyty u dentysty.

Pochowany został w Blackpool. Kawaler wielu polskich odznaczeń, a także orderów Jugosławii, Włoch i Rumunii.

Sergij Porowczuk za: KG RP w Łucku, 26 lutego 2021 r.