W XVIII wieku hetman wielki koronny Wacław Piotr Rzewuski, architekta Karol Romanusa do zaprojektowania kościoła w Podhorcach. Projekt z podpisem „C. Romanus” przechowywany był w zamku do 1939 r. Z dokumentów archiwalnych wiadomo, że przy wznoszeniu świątyni brali udział Johann Christian Seydel, ogrodnik podhorecki oraz Krystian Dahlke, generał major wojsk koronnych.
Historycy sztuki wskazują ponadto, że autorem projektu kościoła pw. św. Józefa mógł być także Jean Lucas de Toux de Salverte, nauczyciel synów hetmana, malarz, inżynier wojskowy i wolnomularz, który w zamku w Podhorcach mieszkał do 1751 r.
Kościół zamkowy o formie wysokiej rotundy nakrytej kopułą i poprzedzanej monumentalnym ośmiokolumnowym portykiem usytuowany jest na zakończeniu alei prowadzącej do zamku, obsadzonej szpalerowo drzewami. Jako wzorce artystyczne, na których oparty został kościół w Podhorcach historycy sztuki wskazywali na kościół Superga w Turynie autorstwa Filippa Juvary oraz klasycyzujący nurt architektury rzymskiej lat 30. XVIII w.
Wnętrze świątyni zostało pokryte iluzjonistyczną polichromią wykonaną w głównych partiach przez malarzy Łukasza Smuglewicza i jego syna Antoniego. Dzieło ukończone było w 1763 r. Zachowane do dzisiaj freski odznaczają się wysoką klasą artystyczną, kolorystyka jest jasna, żywa, z przewagą zieleni i różów. Elementy iluzjonistycznej architektury są marmoryzowane, a detale złocone.
W 1762 roku Wacław Rzewuski podpisał kontrakt ze słynnym lwowskim rzeźbiarzem Sebastianem Fesingerem (zm. po 1770) na wykonanie sześciu kamiennych figur na fasadę kościoła.
Kościół został poważnie zniszczony podczas drugiej wojny światowej. W 1944 roku w wyniku ostrzału artyleryjskiego uszkodzone zostało pokrycie kopuły oraz jedna z figur na fasadzie, a kościół splądrowali żołnierze sowieccy.
Podczas tej akcji zniszczono m.in. obraz Czechowicza w ołtarzu, który tymczasowo zastąpiono płótnem ze św. Antonim przeniesionym z zamku.
Następnie kościół został zamknięty, a ostatni proboszcz opuścił Podhorce w sierpniu 1945 r. Część wyposażenia została wywieziona przez przesiedlonych parafian, część trafiła do kościoła w Chmieleniu na Śląsku, a następnie rozproszona.
Od roku 1991 dawnym kościołem parafialnym zarządza Lwowska Galeria Sztuki. Wówczas zaczęto prowadzić parce remontowe.
W połowie 2013 roku budynek kościoła przekazano cerkwi greckokatolickiej i urządzono świątynię pw. bł. Mykoły Czarneckiego i nowomęczenników cerkwi ukraińskiej.
W latach 2021‒2022, ze środków z państwowego programu „Wielka konserwacja”, przeprowadzono przy kościele prace awaryjne obejmujące zmianę tynków zewnętrznych, wymianę pokrycia dachu i schodów wejściowych.
Słowo Polskie za: polona, fot. Redakcja, 17 listopada 2023 r.
Leave a Reply