Joachim Lelewel – profesor krzemieniecki oraz jeden z liderów powstania listopadowego

22 marca 1786 roku w Warszawie urodził się Joachim Lelewel – polski historyk, bibliograf, slawista, numizmatyk, poliglota, znający 12 języków, heraldyk, działacz polityczny.

Był profesorem Liceum Krzemienieckiego, Uniwersytetu Wileńskiego i Uniwersytetu Warszawskiego oraz członkiem czynnym Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie. W 1815 roku założył ,,Tygodnik Wileński – czasopismo o charakterze naukowo-literackim, na łamach którego debiutował m.in. Adam Mickiewicz.

Joachim Lelewel był prezesem założonego w trakcie powstania listopadowego Towarzystwa Patriotycznego, czyli radykalnego odłamu obozu powstańczego, dążącego do wprowadzenia fundamentalnych reform społecznych.

5 października 1831 r. wraz z oddziałami powstańczymi pod dowództwem ostatniego wodza naczelnego powstania gen. dyw. Macieja Rybińskiego przekroczył granicę Królestwa Polskiego i Prus w okolicach wsi Jastrzębie, gdzie ogłoszono kapitulację i złożono broń. Po upadku powstania był członkiem sejmu powstańczego na emigracji oraz członkiem Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w Paryżu. W 1837 r. założył i kierował Zjednoczeniem Emigracji Polskiej, które dążyło do politycznego zjednoczenia całej polskiej emigracji.

Zainicjowana przez niego tzw. szkoła lelewelowska, badająca procesy historyczne w ich całości, miała istotny wpływ na rozwój polskiej historiografii. W latach 1842–1852 w Poznaniu na podstawie jego prac historycznych powstały ,,Starożytności Polskie”, pierwsza polska encyklopedia historyczna.

Opis ilustracji: Joachim Lelewel w młodym wieku, fot. Wikipedia

Lidia Baranowska za: surl.li/pbrzrv, 28 marca 2025 r.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *