27 marca 1806 roku w Krechowicach na Pokuciu urodził się August Bielowski, pseudonim Jan Płaza – polski historyk, slawista, pisarz, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, autor, fundator i wydawca „Monumenta Poloniae Historica”, członek honorowy Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1860–1876.
W 1828 r. ukończył gimnazjum przy klasztorze oo. bazylianów w Buczaczu i rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim. Po wybuchu powstania listopadowego wstąpił do Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego. Po upadku powstania udał się do Galicji. W 1834 r. został aresztowany pod zarzutem spiskowania przez władze austriackie; w więzieniu przebywał dwa lata. W 1845 r. związał się z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich. Od 1869 r. został dyrektorem Zakładu i redaktorem „Biblioteki Ossolińskich”. Jego staraniem w latach 1854–1861 wznowiony został ,,Słownik języka polskiego” Samuela Lindego, z uzupełnianiami i poprawkami.
August Bielowski należał do tych, którzy potrafili zaznaczyć swą twórczą obecność zarówno na polu literatury pięknej, jak i nauki historycznej. W tym ostatnim wypadku najwyżej wzbił się nie tyle jako autor śmiałych koncepcji i hipotez, ile jako edytor źródeł do dziejów Polski. Odbywał częste podróże naukowe. przeszukując archiwa i biblioteki Rosji, Austrii, Niemiec w poszukiwaniu źródeł do dziejów polskich. Był pomysłodawcą i pierwszym wydawcą serii „Monumenta Poloniae Historica”, w latach 1856–1864 własnym kosztem wydał tom 1. Tom 2. współfinansowało Towarzystwo Naukowe Krakowskie. W 1872 r. Towarzystwo, po przekształceniu się w Akademię Umiejętności, przejęło wydawanie ,,Monumenta Poloniae Historica”. Bielowski został kierownikiem Komisji Historycznej AU we Lwowie. Zmarł w 1876 roku i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Wiosna zielone rozplata kosy,
Rumianem licem rozkwita
Z powietrznych piewców rannemi głosy
Grono kupalnic ją wita.
Leave a Reply